نویسندگان
1
دانشجوی دکترا، گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2
استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
ارزیابی کاربری اراضی روستایی به عنوان هسته اصلی برنامهریزی روستاهای جدید، نقشی مهم در ساماندهی فضایی- مکانی روستاها ایفا می کند. امروزه در پی توسعه فعالیت های گردشگری در نواحی روستایی، تغییرات کاربری اراضی کشاورزی به غیرکشاورزی، آثار زیادی در این نواحی به جای گذاشته است. علل این نابسامانی را بایستی عمدتاً در اهمیت کاربریهای گردشگری، ضعف مدیریت، عدم سازگاری کاربری ها با یکدیگر جستجو کرد. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و به منظور ارزیابی کیفی کاربریهای گردشگری از چهار ماتریس سازگاری، مطلوبیت، ظرفیت و ماتریس وابستگی استفاده گردید و جهت بررسی ارزیابی کیفی کاربریها از نظرات 48 نفر از متخصصین این حوزه در روستاهای مورد مطالعه استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که در بین کاربریهای موجود در روستا، شبکه معابر اصلی درون روستا با مقدار 47/3 بالاترین مقدار سازگاری و کاربریهای آب انبار تاریخی کمترین مقدار سازگاری را (32/2) به خود اختصاص دادهاند. همچنین در بین روستاهای مورد مطالعه مشخص شد که در ماتریس ظرفیت روستای ابرده علیا با میانگین 35/3 بیش میانگین و روستای حصارسرخ با میانگین 41/2 پایین ترین امتیاز را به دست آورده است. در ماتریس مطلوبیت نیز روستای نوچاه با میانگین 95/3 بالاترین میانگین و روستای دهنو با میانگین 73/3 کمترین میانگین را به دست آورده است. را به خود اختصاص داده است. همچنین مشخص گردید ماتریس سازگاری با میانگین 85/3، مطلوبیت 84/3، ظرفیت 74/2 و ماتریس وابستگی با میانگین 54/2، به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر را به خود اختصاص داده اند.
- ابراهیم زاده، الف.، احدنژاد، م.، ابراهیم زاده، ح. و شفیعی.،
برنامهریزی و ساماندهی مکانی و فضایی خدمات « .0835
پژوهشهای جغرافیایی: 08 ،» بهداشتی- درمانی شهر زنجان
.33- 48 (. ص 85 (
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper
ارزیابی کاربری « . - ابراهیم زاده، ع. و اردکانی، م.، 0833
4(. ص ( جغرافیا و توسعه: 0 ،» اراضی شهری اردکان فارس
.23-08
https://gdij.usb.ac.ir/article_3799.html
تحلیل و « . - ابراهیم زاده، ع. و حبیب زاده، ک.، 0835
ارزیابی کاربری اراضی روستا - شهر گلوگاه بابل با استفاده از
GIS .03- 40 (. ص 0 ( پژوهشهای جغرافیای انسانی: 06 ،»
https://jhgr.ut.ac.ir/article_24439.html
ارزیابی کمی « . - ابراهیمی، م. و زنده دل ثابت، ش.، 0852
و کیفی کاربری اراضی شهری مطالعه موردی: محله شیخ
سومین کنگره ،» علی خان منطقه سه شهر اصفهان
بینالمللی علوم زمین و توسعه شهری و اولین کنفرانس هنر،
معماری و مدیریت شهری، تهران، دبیرخانه دایمی کنفرانس-
مرکز توسعه علوم و فناوری.
ارزیابی « . - ابوالحسنی، س.، کریمی، م. و طالعی، م.، 0856
اثر همسایگی و حسن همجواری کاربریهای شهری در
اولین همایش ملی جغرافیا شهرسازی و ،» مقیاس ریزدانه
توسعه پایدار، تهران.
https://en.civilica.com/doc/266373/
اکوتوریسم روستایی و « . - اکبری، س. و بمائیان، م.، 0834
روستا و توسعه: ،» نقش آن در توسعه پایدار روستای کندوان
.031– 0(. ص 080 (00
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=84008
- بریاسولیس، ه.، 0856 . ترجمه مجتبی رفیعیان، مهران
محمودی، الگوهای تحلیل تغییر کاربری زمین، رویکردهای
نظری و مدلسازی، چاپ اول، تهران: انتشارات تهران.
https://www.gisoom.com/book/1648543
ارزیابی سازگاری « . - پاریزی، ص. و کاظمی نیا، ع.، 0850
کاربری اراضی براساس مدل GIS-AHP و بررسی الگوی
،» توزیع کاربریها و تأثیرات آنها بر کیفیت زندگی شهری
.662- جغرافیا و آمایش شهری- منطقهای: 04 ، ص 615
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=280127
عوامل « . - جمالی پور، م.، شاهپوری، ا. و قربانی، م.، 0850
موثر بر شکلگیری تغییر کاربری اراضی در استان مازندران
نشریه اقتصاد و توسعه ،») )مطالعه موردی: شهرستان تنکابن
.003- 6(. ص 014 ( کشاورزی: 65
http://ensani.ir/fa/article/343636/
بررسی « . - حسین زاده دلیر، ک. و ملکی، س.، 0834
تغییرات کاربری اراضی شهری در طرح جامع و تفصیلی شهر
، جغرافیا و توسعه ناحیهای: 3 ،»0846- ایلام-طی دهه 36
.50- ص 23
http://ensani.ir/fa/article/23681/
- خان محمدی، ع.، فرخی، م.، بهاره مددی، ع. و کلانتری،
ارزیابی و تحلیل کاربری اراضی شهر اسلامشهر « . ن.، 0853
چهارمین ،» با تاکید بر ساماندهی و برآورد کاربری فضای سبز
کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مهندسی عمران،
معماری و مدیریت شهری، تهران، دانشگاه صنعتی خواجه
نصیرالدین طوسی.
- خواجه شاهکویی، ع.، کریم زاده، ح. و حسین نژاد، م.،
پیادهسازی ماتریسهای همجواری برای ارزیابی « .0850
سازگاری کاربریهای شهری به روش تصمیمگیری
چندمعیاره فازی )مورد مطالعه: کاربریهای آموزشی
جغرافیا و پایداری محیط: 3، ص ،») دبیرستان شهر گرگان
.56-40
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=199311
- دلال پورمحمدی، م.، 0836 . برنامهریزی مسکن، جلد اول،
چاپ 6، انتشارات سمت، تهران.
https://www.gisoom.com/book/1574883/
نقش نهادهای دولتی « . - دلفان آذری، ش. و افشار، ر.، 0856
در تغییر الگوی کاربری زمین شهری )مطالعه موردی: شهر
.33- 0(. ص 46 ( پژوهشهای دانش زمین: 6 ،») کلاردشت
https://esrj.sbu.ac.ir/article/view/article_946
- - زیاری، ک.، 0835 . اصول و روشهای برنامهریزی منطقه-
ای، جلد اول، انتشارات دانشگاه تهران، ایران.
https://www.gisoom.com/book/1939913/
برنامهریزی شهرهای جدید، انتشارات « . - سرور، ر.، 0830
سمت، تهران.
https://www.gisoom.com/book/1340729
تحلیل و « . - سرور، ر.، درویش، ب. و ستاری، م.، 0858
ارزیابی سازگاری کاربریهای شهری )مورد مطالعه: نورآباد
دومین همایش ملی پژوهشهای کاربردی در ،») لرستان
عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران، دانشگاه جامع
علمی کاربردی.
https://civilica.com/doc/382760/certificate/print/
- سعیدنیا، ا.، 0836 . کتاب شهرداریها، جلد چهارم، نظام
مراکز شهری و فضاهای مسکونی، انتشارات سازمان
شهرداریهای کشور، تهران.
- شیعه، ا.، 0830 . مقدمهای بر برنامهریزی شهری، چاپ
08 ، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.
تحلیل و « . - ضرابی، ا.، علی زاده، ج. و عسگری، ح.، 0850
ارزیابی کاربری اراضی روستا- شهرهای کوچک با استفاده از
GIS مطالعه موردی؛ روستا- شهر اصلاندوز )واقع در استان
.42- 3(، ص 30 ( برنامهریزی شهری: 8 ،») اردبیل
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=186995
تحلیل کاربری « . - ضرابی، ا.، وارثی، ح. و قنبری، م.، 0850
مجله تخصصی برنامهریزی ،» اراضی شهر جدید بینالود
.22- 0(. ص 05 ( فضایی: 6
http://ensani.ir/fa/article/309055/
ارزیابی « . - ظاهری، م.، سلیمانی راد، ا. و حسینی، ن.، 0852
کاربری اراضی شهری کلانشهر اهواز بر پایه عدالت فضایی با
استفاده از مدل LQi ،» و روش نزدیکترین همسایه مجاور
.43- 65 (. ص 33 ( فصلنامه مطالعات مدیریت شهری: 5
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=291964
ارزیابی « . - علوی، ع.، میرجعفری، ب. و مصطفی، م.، 0850
کاربری اراضی حاشیه تالاب با توجه به توانهای
فصلنامه علمی ،») محیطی)مطالعه موردی: تالاب قره قشلاق
.61- محیط زیست: 30 ، ص 03
تحلیل تأثیر « . - فاضل نیا، غ. و افشارعمرانی، ا.، 0850
تقاضای اجتماعی بر کاربری اراضی روستاهای شهرستان
.83- جغرافیا و توسعه: 88 ، ص 64 ،» تنکابن
http://ensani.ir/fa/article/323708/
- فیضی زاده، ب. و میر رحیمی، م.، 0834 . آشکارسازی
تغییرات کاربری اراضی شهرک اندیشه با استفاده از روش
طبقهبندی شی گرا، همایش ژئوماتیک 0834 ، سازمان
نقشهبرداری کشور.
https://civilica.com/doc/37046/
. - قدمی، م.، علیقلی زاده، ن. و آنامرادنژادی، ر.، 0835
بررسی نقش گردشگری در تغییرات کاربری اراضی «
،») مقصد)نمونه مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان نوشهر
- 8(، ص 60 ( مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای: 0
.06
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=118373
. - مشکینی، ا.، حاصل طلب، م. و پورطاهری، م.، 0856
سنجش سازگاری کاربری اراضی براساس مدل « AHP-GIS جغرافیا و توسعه ناحیهای: ،» در محله عنصری مشهد
.631- 61 ، ص 635
https://jgrd.um.ac.ir/article_29734.html
. - مطیعی لنگرودی، ح.، رضوانی، م. و کاتب ازگمی، ز.، 0850
بررسی اثرات اقتصادی تغییر کاربری اراضی کشاورزی در «
نواحی روستایی)مطالعه موردی دهستان لیچارکی حسن رود
- مجله پژوهش و برنامهریزی روستایی: 0، ص 0 ،») بندرانزلی
.68
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=1955
)