نویسندگان
1
دانشجو دکتری دانشگاه حکیم سبزواری
2
دانشیار، گروه آب و هوا شناسی و ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
3
استادیار، گروه آب و هوا شناسی و ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
ایران جایگاه مهمی در جهان از دیدگاه ویژگی های طبیعی و گوناگونی زمین شناختی دارد مناطق مختلفی از ایران پتانسیل معرفی جهت ژئوپارک را دارد و پراکندگی ژئو دایورسیتی های مختلف ظرفیتی بالقوه از این حیث محسوب می شود. ژئوتوریسم و ژئومورفوتوریسم، رویکردی مسئولانه، حفاظتی و علمی درباره پدیده های منحصر به فرد طبیعی در چارچوپ شناسایی ژئومورفوسایت ها است. یکی از راهبردهای ایجاد اشتغال جدید، توسعه صنعت توریسم بر مبنای پایش مکان های طبیعی متنوع، مفرح و جاذب گردشگر با سطح دسترسی مناسب است و این پژوهش درصدد بررسی توانمندی های ژئوپارک و ارائه راهکارهای مدیریتی جذب گردشگر در منطقه شمال غرب نیشابور و شهر فیروزه از استان خراسان رضوی ایران میباشد. که با پیمایش میدانی و تحلیل اسناد معتبر و مدل کومانسکوپتانسیل های ژئوتوریستی شامل ژئوسایت ها، ژئومورفوسایت ها و نیز سایت های فرهنگی و اقتصادی مورد ارزیابی دقیق قرار گرفت. با توجه به بررسی ارزش های کلی ژئوسایت ها معدن فیروزه با امتیاز 87 درصد رتبه اول، آبشار بار با امتیاز 83 در رتبه دومو معادن نمک با امتیاز 81 رتبه سوم را اخذ نمود. در ارزیابی از 36 ژئوسایت فقط 6 مورد رتبه کمتر از 50 درصد داشته اند و علاوه بر ژئوسایت های طبیعی، سایت های فرهنگی و اقتصادی نیز اهمیت فوق العاده ای داشته اند بنابراین وجود سایت های مختلف و متنوع گردشگری و امکان بازدید طیف های مختلف گردشگران، توان تبدیل به یک قطب ژئوتوریسم کشوری و ژئوپارک را دارد. از سال گذشته با شیوع و گسترش ویروس کرونا کاهش چشمگیری در ورود گردشگران داخلی و خارجی به منطقه گردشگری مورد مطالعه رخ داده است و امیدواریم با غلبه انسان به این مشکل (بیماری همهگیر) در پسا کرونا شاهد رشد و رونق گردشگری در این منطقه و ورود گردشگران بیشتری از جمله گردشگران خارجی به معدن کم نظیر و قدیمی فیروزه (هفت هزار سال قدمت) و مکان های دیگر که قبلا انجام میشده باشیم.
- افتخاری، ع.ر. و پورطاهری، م.، 0391 . اولویتبندی و
ظرفیتهای گردشگری مناطق روستایی شهرستان نیر،
.35- 70 (. ص 73 ( جغرافیا و توسعه: 9
http://ensani.ir/fa/article/303995
- الوانی، س.م. و پیروزبخت، م.، 0358 . فرایند مدیریت
جهانگردی، دفتر پژوهشهای فرهنگی.
- الیوت، ج.، 0329 . مدیریت توریسم، ترجمه مهدی
جمشیدیان و اکبرمهدی پور، ناشر مانی با همکاری سازمان
برنامه و بودجه استان اصفهان.
- احسانی، ا.، 0395 . اکوتوریسم راهی برای گردشگری پایدار،
ناشر مهکامه.
- پاپلی یزدی، م.ح. و سقایی، م.، 0397 . گردشگری)ماهیت
و مفاهیم(، انتشارات سمت.
- میسون، پ.، 0352 . ترجمه میرزایی، روزبه و همکاران،
گردشگری و اثرات مدیریت، ترجمه روزبه میرزائی و پونه
ترابیان، تهران: انتشارات ترمه.
- جهانیان، م.، زندی، ا. و کردوانی، پ.، 0397 . اکوتوریسم،
انتشارات جهاد دانشگاهی.
- حبیبی، ف. و محمودی ح.، 0395 . ارزیابی و اولویت بندی
شاخصهای توسعه گردشگری با استفاده از مدل Topsis ،
مطالعه موردی: شهرستانهای استان کردستان، فصلنامه
.026- جغرافیا و توسعه: 82 ، ص 088
https://gdij.usb.ac.ir
- راجرد، ا.، 0329 . مدیریت جهانگردی: مبانی، راهبردها و
آثار، ترجمه سید محمد اعرابی وداود ایزدی، تهران: دفتر
پژوهشهای فرهنگی.
- رنجبریان، ب. و زاهدی، م.، 0355 . شناخت گردشگری،
ناشر چهارباغ اصفهان.
- شارپلی، ر.ج.، 0351 . گردشگری روستایی، ترجمه رحمت
اله مشیرزاده و فاطمه نصیری، نشر منشی.
-شایان یگانه، ع.ا.، زنگنه اسدی، م.ع. و امیراحمدی، ا.ق.،
0398 . نگرشی نوین در ارزیابی ژئومورفوسایت ها و
ژئوسایتها در ایران، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری:
.60- 30 (. ص 00 (00
https://egsdejournal.sbu.ac.ir/error_page
- زنگنه اسدی، م.ع. و فسنقری، آ.، 0397 . مبانی
ژئومورفولوژی، انتشارات دانشگاه حکیم سبزواری.
https://egsdejournal.sbu.ac.ir/article_101671_2e2ad709deac271ba8be45531ad75ba1.pdf
. - زنگیآبادی، ع.، عیدیوند، ل. و حیدری پور، ا.، 0390
تحلیل فضایی شاخصهای توسعه گردشگری با استفاده از
مدل Topsis - ، مجله جغرافیا و توسعه شهری: 0، ص 80
.23
https://jgusd.um.ac.ir/article_24604.html
- زنگیآبادی، ع.، علیزاده، ج. و احمدیان، م.، 0391 . تحلیلی
بر درجه توسعهیافتگی شهرستانهای استان آذربایجان
- شرقی با استفاده از فن Topsis و AHP ، فصلنامه نگرش-
.59- هایی در جغرافیای انسانی: 31 ، ص 69
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=163913
- شایان یگانه، ع.ا. و همکاران 0395 . ژئوپارک: اصول و
کاربرد دانشگاه حکیم سبزواری.
https://egsdejournal.sbu.ac.ir/article_101671_2e2ad709deac271ba8be45531ad75ba1.pdf
- ضرغام بروجنی، ح. و نیکبین، م.، 0390 . سنجش پایدار
توسعه گردشگری در جزیره کیش، پژوهش های اقتصادی:
.065- 7(. ص 032 (71
http://ensani.ir/fa/article/302304/
- عسکری، ر. و براتی، م.، 0395 . نقشه خوانی و GPS در
گردشگری، ناشر مهکامه.
- پاپی، ع.، 0397 . چشمانداز گردشگری )ایران و جهان(،
انتشارات راه کمال.
- یونل بیچریل، ف.، 0355 . گردشگری بینالمللی، ترجمه
محمدابراهیم گوهریان و محمدمهدی کتابچی، انتشارات
امیرکبیر.
-قادری، ا.، 0392 . مقدمهای بر جغرافیای جهانگردی ایران،
ناشر مهکامه.
-قالیباف، م.ب. و شعبانیفرد، م.، 0391 . ارزیابی و اولویت-
بندی جاذبههای گردشگری برای توسعه گردشگری شهری
براساس مدلهای تصمیمگیری چند متغیره )مطالعه موردی:
- شهر سنندج(، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی: 7، ص 002
.023
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=183178
. - گلی مختاری، ل.، بهرام آبادی، ا. و سلگی، ل.، 0392
بررسی تطبیقی توانمندیهای ژئوتوریسم شهرستان الشتر با
استفاده از مدلهای پرالونگ و پریرا، فصلنامه جغرافیا و
توسعه.
https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=485632
- نصیری پور، غ.ر. و همکاران 0392 . ارزیابی ظرفیتها و
قابلیتهای میراث ژئومورفولوژیک به کمک کومانسکو،
فصلنامه جغرافیای سرزمین.
file:///C:/Users/toranj/AppData/Local/Temp/6006813975807.pdf
- نکوئی صدری، ب.، 0393 . مبانی زمین گردشگری با تأکید
بر ایران، انتشارات سمت.
- نقشه زمینشناسی 1100000 )نیشابور، سلطان آباد، رادکان،
مشکان(، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
- نقشه زمینشناسی 150000 )نیشابور، برزنون، صومعه، قطن
آباد، بزغان، اخلمد، کلیدر(، سازمان جغرافیایی نیروهای
مسلح.
- نقشه کاربری ارضی 125000 )نیشابور، منطقه مورد مطالعه(،
اداره منابع طبیعی نیشابور.
-ویسی، ف. و نیکخواه، چ.، 0392 . واکاوی نقش گردشگری
در معیشت پایدار ومعیشت خانوارهای روستای، بخش
.)66( اورامان سرواباد نشریه علمی جغرافیا و برنامه،ریزی: 77
.305- ص 379
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_8573.html
-یوسفی، ج.، 0395 . بررسی وضعیت جاذبه،های تاریخی
شهر بیرجند از دیدگاه گردشگران نشریه علمی جغرافیا و
.306- 21 (، ص 379 ( برنامهریزی: 77
http://ensani.ir/fa/article/420172
- - Actageographica slovenica, 2011. 361-377 preliminary Geosite Assessment Model (Gam) and its application on fruskagoraMountatin, potential Geotourism Destination of Serbia miroslav d vujicicdjordjijea. Vasiljevic, slobodanb. Markovic, thomanA. Hose, Tinlukic, olgahadzic, savajanicevic Pereira
- Azizi, H., Biglari, M. and Joudi, P., 2011. Assessment the feasibility of sustainable tourism in urban environments employing the cumulative linear model. Procedia Engineering, 21, p.24-33.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S187770581104817X
- Baležentis, T., Kriščiukaitienė, I., Baležentis, A. and Garland, R., 2012. A quantitative analysis Rural tourism development in Lithuania (2003-2010). Tourism Management Perspectives, p. 2-3. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S221197361200013X
- Castellani, V. and Sala, S., 2010. Sustainable performance index for tourism policy development. Tourism management, 31(6), p. 871-880. https://econpapers.repec.org/article/eeetouman/v_3a31
- Coratza, p., Chinoi, A., Piacentini, D. and Valdati, J., 2008. Management of Geomorphosites in hight tourist vocation area: an example of geohiking maps in the Alpedi fanes
- (natural park of fanes sense-braies, Italian dolomites), geojourna of tourism.
- Garcia-melon, M., Gomez, N. and Acuna-Dutra, S., 2012. A combined ANP dlephi approach to evaluate sustainb le tourism, environment impact a ssessment Review, v. 34, p. 41-50. https://www.osti.gov/biblio/22058859-
- Geojournal of November, 2011. Tourism and Geosites Environment Education and Lands ScapeleisureGeotouristMap and Geomorphosites in the Picosde Euroda National Park Enrigue Serrano uniresity of Valladolid, Department of Geography Valladolid, spainjuanjoseGonalezTrueba university of Cantabria, ciese Universidad pontificia (cantabria) spain.
)