• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

توسعه پایدار محیط جغرافیایی

  1. صفحه اصلی
  2. پایداری فضاهای بازعمومی در بازآفرینی سکونتگاه های غیر رسمی مبتنی بر اولویت های ساکنین (مطالعه موردی: محله خط چهار حصار، شهر کرج)

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

پایداری فضاهای بازعمومی در بازآفرینی سکونتگاه های غیر رسمی مبتنی بر اولویت های ساکنین (مطالعه موردی: محله خط چهار حصار، شهر کرج)

    نویسندگان

    • نگین امیری 1
    • محمدسعید ایزدی 2
    • سید محمد رضازاده 1

    1 وزارت راه و شهرسازی

    2 دانشگاه بوعلی سینا همدان

,

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

10.52547/sdge.4.6.110
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

چکیده مبسوط
پیشینه و هدف: در سال­های اخیر توجه به سکونتگاه ­های غیر رسمی و معکوس کردن چرخه زوالی آنها، به موضوعی جدی و محوری تبدیل شده و سازمان­ ها و جوامع علمی را به تکاپو در راستای بازآفرینی و ساماندهی این بافت ­های شهری واداشته است. در رویکرد حاضر ارتقاء پایداری فضاهای عمومی از جایگاه ویژه­ای برخوردار است چرا که تنزل شاخص ­های کیفیت فضاهای عمومی یکی از بزرگترین معضلاتی است که بافت­ های مذکور با آن دست به گریبان هستند. این پژوهش با هدف ارزیابی ارتباط برنامه بهبود شاخص ­های پایداری فضاهای عمومی در سکونتگاه غیر رسمی، با برنامه بازآفرینی محله در زمینه فضاهای باز عمومی آنها و پایداری محیطی، مدلی نظری متشکل از شاخص ­ها و معیارهایی جهت دستیابی به فضاهای باز عمومی با کیفیت در  محدوده محله مورد مطالعه ارائه داده است.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی از نوع توصیفی-تحلیلی است. در بخش نخست، با استفاده از روش کتابخانه­ای، مطالعه اسناد و مبانی نظری، به کند و کاو و شناسایی شاخص­های کیفیت محیط و سپس استخراج الگوهای رفتاری مطلوب در فضاهای باز عمومی اقدام شد. شیوه ارزش گذاری سؤالات پرسشنامه مبتنی برروش طیف 5 گزینه­ای لیکرت طراحی و براساس فرمول کوکران 368 نفر از جمعیت 9012 نفری محله به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند که 60 درصد از پاسخگویان را گروه مردان و ما بقی گروه زنان هستند. نتایج حاکی از وجود رابطه معناداری بین معیارها و شاخص­های واقع در مدل سنجش فضاهای باز عمومی با متغیرهای وابسته پایداری محیطی است.
یافته ­ها و بحث: فضاهای باز عمومی در محلات ناکارآمد غیر رسمی این شانس را به مردم می­ دهند که در اوج تنش ­ها و تنگناهای محیط زندگی با گروه­های دیگر معاشرت کنند و به شهر پیوند بخورند. این بررسی نشان داد که شاخص­های «راحتی، آسایش و قابلیت اجتماع پذیری»، «قابلیت دسترسی درونی و بیرونی فضاها»، «زیبایی و منظر فضاها» و «قابلیت انجام فعالیت­ها» مواردی هستند که باید نقطه تمرکز برنامه­های پایداری فضاهای عمومی سکونتگاه­های غیر رسمی و محلات کم درآمد شهری را به خود اختصاص دهند. همچنین نتایج نشان داد که در نمونه ­های تحقیق، افزایش قابلیت انجام فعالیت ­ها، میزان دسترسی ­های درونی و بیرونی فضاها، توانایی اجتماع پذیری فضاها و در نهایت ارتقاء زیبایی و کیفیت منظر فضاهای باز عمومی محله حصار بالا، به ترتیب اولویت­های ساماندهی فضاهای باز عمومی محله از منظر ساکنان آن است. لذا توجه به تأمین کیفیت ­های برتر فضاهای عمومی مبتنی بر نیاز سنجی و ترجیحات کاربران فضا  امر مهمی است که متخصصان  نباید از آن غافل شوند.
نتیجه ­گیری: نتایج بررسی­ های آماری بیانگر این است که فضاهای باز عمومی محله مورد نظر از سطح پایین کیفیت محیطی رنج می ­برند و با تحلیل­های آماری نظرات ساکنین محله، سطح پایداری کاربری و فعالیت، دسترسی، راحتی و اجتماع پذیری و در نهایت منظر فضاهای باز عمومی، به ترتیب اولویت­ های در دستور کار مدیریت شهری کرج جهت ساماندهی این فضاها هستند. همچنین، ایجاد اختلاط و مطلوبیت در کاربری­ ها، سازگاری عملکردی، تقویت آسایش و راحتی در پاتوق­ های رفتاری، تقویت ایمنی محیط و ساماندهی منظر ذهنی از اهم راهکارهای آتی برای ساماندهی فضاهای باز عمومی محله حصار بالا هستند.

کلیدواژه‌ها

  • سکونتگاه غیر رسمی
  • ارتقاء کیفیت محیطی
  • فضای باز عمومی
  • خط چهار حصار

موضوعات

  • جغرافیا و برنامه ریزی شهری
  • XML
  • اصل مقاله 1.3 M
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
-آلتمن، ا.، 1382 . محیط و رفتار اجتماعی، علی نمازیان،
دانشگاه شهید بهشتی تهران، 300 .
(http://opac.nlai.ir/opac- prod/bibliographic/2432677)
-بنتلی ، ا.، 1382 . محیطهای پاسخده، مصطفی بهزادفر،
تهران: دانشگاه علم و صنعت، 439 .
(http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/686513)
-پاکزاد، ج.، 1385 . مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری،
وزارت راه و شهرسازی، چاپاول، 234 .
(https://www.gisoom.com/book/11249896/)
-پوراحمد، ا.، حبیبی، ک. و کشاورز، م.، 1389 . سیرتحول
مفهوم بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت
فرسوده شهری، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی: 1 ،
73-92 .
(https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=118469)
-جوهری، ف. و رنجبر، ا.، 1389 . ارزیابی طرحهای تفصیلی
در بافتهای فرسوده با توجه به معیارهای کیفی کالبدی و
عملکردی مورد مطالعه: شهر یزد، مجموعه مقالات دومین
همایش ملی بهسازی و بازآفرینی بافتهای تاریخی، فرسوده
شهری و سکونتگاههای غیر رسمی، جلد دوم، انتشارات
شرکت بازآفرینی شهری ایران، تهران.
-دانشپور، س. و چرخ چیان، م.، 1386 . فضاهای عمومی و
عوامل موثر بر حیات جمعی، نشریه باغ نظر: 4 ( 7 ،) 28-19 .
(http://www.bagh-sj.com/article_64.html)
-رفیعیان، م. و خدایی، ز.، 1389 . شهروندان و فضاهای
عمومی شهری: نگرش تحلیلی؛ بررسی شاخصها و معیارهای
موثر بر رضایتمندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری،
انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی تهران.
(https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=118041)
-علی پور، ر.، خادمی، م.، سنماری، م. و رفیعیان، م.، 1391 .
بررسی شاخصههای کیفیت محیطی در شناسایی اولویتهای
مداخله در محدوده بافت فرسوده شهر بندر لنگه، تهران،
نشریه باغ نظر، 9 ( 20 ،) 21-13 .
(https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=158266)
-کارمونا، م.، تیم هیت، ت. و تیزدل، ا.، 1388 . مکانهای
عمومی و فضاهای شهری، ترجمه دکتر فریباقرائی و
همکاران، انتشارات دانشگاه هنرتهران، تهران، 622 .
-گلکار، ک.، 1380 . مؤلفههای سازنده کیفیت محیط شهری،
نشریه صفه: 11 ( 32 ،) 65-37 .
(http://www.memarnet.com/sites/default/files/pdf/tarahi-shahri.pdf)
-واتسون، د. و ج.، پلاس، ا. و جی شیبلی، ر.، 1389 . مجموعه
استانداردهای طراحی شهری، ترجمه کیانوش ذاکر حقیقی،
وزارت مسکن و شهرسازی مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی
شهرسازی و معماری، تهران، 360 .
(https://www.mrud.ir/books/ID/17/)
-Beardsley, J. and Werthmann, C., 2008. Improving Informal Settlements: Ideas from Latin America. Harvard Desing Magazine, (28), 31-35. (https://www.researchgate.net/signup.SignUp.html)
-Beza, B. and Hernández-Garcia, J., 2014. "Informal settlements and Placemaking: The case of Caracoli barrio in Bogota". 7th international urban design conference designing productive cities, AUSTRAL. IA. 4-17. (https://dro.deakin.edu.au/view/DU:30069992)
-CABE and DETER., 2001. the value of urban design, London, Thomas Telford. (https://www.designcouncil.org.uk/sites/default/files/asset/document/the-value-of-urban-design_0.pdf)
-Carmona, M., 2019. Place value: place quality and its impact on health, social, economic and environmental outcomes, Journal of Urban Design, 24(1), 1-48. (DOI: 10.1080/13574809.2018.1472523).
-Gehl, J., 1987. Life Between Buildings, Using Public Space. New York, Van Nostrand Reinhold. (https://www.amazon.com/Life-Between-Buildings-Using-Public/dp/1597268275)
-Hernández-Garcia, J., 2013. Public Space in Informal Settlements: The Barrios of Bogotá, Cambridge Scholars Publishing.
(https://www.amazon.com/Public-Space-Informal-Settlements-Barrios/dp/1443851280)
-Hernández-Garcia, J., 2010. Production and Consumption of Open Spaces in Popular Settlements in Bogotá", Phd thesis, University of Newcastle upon Tyne.
(https://ethos.bl.uk/OrderDetails.do?uin=uk.bl.ethos.531771
-Kamalipour, H. and Dovey, K., 2020. Incremental production of urban space: a typology of informal design. Habitat International, 98, article number: 102133. (10.1016/j.habitatint.2020.1) (10.1016/j.habitatint.2020.102133)
-Peimani, N. and Kamalipour, H., 2020. Access and forms of urbanity in public space: Transit urban design beyond the global north. Sustainability 12(8), article number: 3495. (10.3390/su12083495)
-Hou, J., 2012. Insurgent Public Space, Guerrilla urbanism and the remakingof contemporary cities", Taylor & Francis e-Library, London.
(https://www.researchgate.net/publication/338251762_Insurgent_Public_Space_Guerrilla_Urbanism_and_the_Remaking_of_Contemporary_Cities)
-Rokhsaneh, R., 2020. Regeneration as a Tool for Enhancing Vitality of Urban Spaces, Civil Engineering and Architecture, 8(5), 908-915. DOI: 10.13189/cea.2020.080518
-Madanipour, A., 1999. Why are the Design and Development of Public Spaces Significant for Cities? Environment and Planning B: Planning and Design, 879-891.
(https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.951.7631&rep=rep1&type=pdf)
-Madden, K. and Andrew, S., 2000. How to Turn a Place Around: A Handbook for Creating Successful Public Spaces. New -York: Project
for Public Spaces. Print. (https://www.amazon.com/Place-Around-Project-Public-Spaces/dp/0970632401)
-Martins, M. and Santos, P., 2019 Urban regeneration in the Brazilian urban policy agenda. European Planning Studies, 27(6), 1129-1145.
-UN-HABITAT, 2014. Streets as Tools for Urban Transformation in Slums, UN-HABITAT -EarthscanPublicationsLtd.(https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Housing/InformalSettlements/UNHABITAT_StreetsasToolsforUrbanTransformationinSlums.pdf)
-PPS & UN-HABITAT, 2012. Placemaking and the Future of Cities. UN-HABITAT - Earthscan Publications Ltd.
(https://uploads-ssl.webflow.com/5810e16fbe876cec6bcbd86e/59f1fb530aad1d00010a6186_PPS-Placemaking-and-the-Future-of-Cities.pdf)
-Punter, J. and Carmona, M., 1997. The Design Dimension of Planning: Theory. London : content and best practice of Design Policies.(https://www.routledge.com/The-Design-Dimension-of-Planning-Theory-content-and-best-practice-for/Carmona-Punter/p/book/9780415512282)
-Van Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G. and de Hollander, A., 2003. Urban enviromental quality and human well-being towards a conceptual framework and demarcation of concepts: A literature study; J. Landscape and Urban Planning: 65, 5-18.
(https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0169204602002323)
-Villalba, O. and Garcia, C., 2014.Shaping informality. The role of street-based strategies in revitalizing informal and low-income areas,7th international urban design conference designing productive cities, AUSTRALIA, 18-34.
(https://www.academia.edu/8935826/Shaping_informality_The_role_of_street_based_strategies_in_revitalizing_informal_and_low_income_areas)
-Zhou, Z., 2014. Towards collaborative approach? Investigating the regeneration of urban village in Guangzhou, China. Habitat International, 44, 297-305. https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2014.07.011.
    • تعداد مشاهده مقاله: 433
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 305
توسعه پایدار محیط جغرافیایی
دوره 4، شماره 6
مرداد 1401
صفحه 110-125
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 1.3 M
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 433
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 305

APA

امیری, نگین , ایزدی, محمدسعید و رضازاده, سید محمد . (1401). پایداری فضاهای بازعمومی در بازآفرینی سکونتگاه های غیر رسمی مبتنی بر اولویت های ساکنین (مطالعه موردی: محله خط چهار حصار، شهر کرج). توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 4(6), 110-125. doi: 10.52547/sdge.4.6.110

MLA

امیری, نگین , , ایزدی, محمدسعید , و رضازاده, سید محمد . "پایداری فضاهای بازعمومی در بازآفرینی سکونتگاه های غیر رسمی مبتنی بر اولویت های ساکنین (مطالعه موردی: محله خط چهار حصار، شهر کرج)", توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 4, 6, 1401, 110-125. doi: 10.52547/sdge.4.6.110

HARVARD

امیری, نگین, ایزدی, محمدسعید, رضازاده, سید محمد. (1401). 'پایداری فضاهای بازعمومی در بازآفرینی سکونتگاه های غیر رسمی مبتنی بر اولویت های ساکنین (مطالعه موردی: محله خط چهار حصار، شهر کرج)', توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 4(6), pp. 110-125. doi: 10.52547/sdge.4.6.110

CHICAGO

نگین امیری , محمدسعید ایزدی و سید محمد رضازاده, "پایداری فضاهای بازعمومی در بازآفرینی سکونتگاه های غیر رسمی مبتنی بر اولویت های ساکنین (مطالعه موردی: محله خط چهار حصار، شهر کرج)," توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 4 6 (1401): 110-125, doi: 10.52547/sdge.4.6.110

VANCOUVER

امیری, نگین, ایزدی, محمدسعید, رضازاده, سید محمد. پایداری فضاهای بازعمومی در بازآفرینی سکونتگاه های غیر رسمی مبتنی بر اولویت های ساکنین (مطالعه موردی: محله خط چهار حصار، شهر کرج). توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 1401; 4(6): 110-125. doi: 10.52547/sdge.4.6.110

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • رتبه علمی نشریه توسعه پایدار محیط جغرافیایی 1401-12-02
 

اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب