• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

توسعه پایدار محیط جغرافیایی

  1. صفحه اصلی
  2. بررسی ابعاد پایداری و رتبه بندی محلات شهری (مورد مطالعه: شهر گمیشان)

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

بررسی ابعاد پایداری و رتبه بندی محلات شهری (مورد مطالعه: شهر گمیشان)

    نویسندگان

    • یوسف درویشی 1
    • نیلا قزوینه 2
    • فرشته امیرى 3

    1 استادیار گروه جغرافیا،دانشگاه پیام نور،تهران.

    2 دانش آموخته کارشناسی ارشدطراحی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران،ایران

    3 کارشناس ارشد برنامه ریزی شهرى، دانشگاه کردستان،کردستان،ایران

,

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

10.52547/sdge.4.6.31
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

چکیده مبسوط
پیشینه و هدف: شناخت وضعیت نواحی شهری نقش مهمی در توسعه پایدار شهری دارد. محله، یکی از رکن‌های مهم کالبد شهری بوده و توازن زندگی اجتماعی در شهرها وابسته به حفظ محله است. با گذشت نزدیک به سه دهه از سابقه توسعه پایدار، پرداختن به پایداری اجتماعی نسبت به دو بعد اقتصادی و زیست محیطی بسیار کمرنگ بوده است اما در سال­های اخیر ادبیات مرتبط با این بعد از توسعه پایدار نیز گسترش یافته است. مطالعات نشان می­ دهد که بهترین مقیاس برای ارزیابی و سنجش پایداری اجتماعی محلات شهری می­باشند اما نکته مهم تعدد و تنوع شاخص­ ها در سطوح و مقیاس­ های متفاوت با روابط در هم تنیده علی معلولی است. بنابراین امروزه رویکرد توسعه خلاق که استعدادهای محلی را با شیوه­های نوآورانه تقویت و شکوفا می­کند، توجه زیادی را در سطوح مختلف تصمیم­ گیری به خود جلب کرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر در پایداری محلات شهری گمیشان بوده است.
مواد و روش­ ها: جامعه آماری پژوهش شامل افراد بالای 18 سال ساکن در شهر گمیشان، در سال 1400 بود که از بین آن‌ها 210 نفر از افراد به‌صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب گردیدند حجم نمونه براساس روش نمونه‌گیری مورگان صورت گرفت که برای هر حوزه شهری 20 پرسشنامه مشخص گردید. برای دسترسی به آنها از روش سیستماتیک طبقه­بندی شده متناسب با محله­ها و جمعیت محلات به آنها نمونه اختصاص داده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‎های حاصل از عملیات میدانی از آزمون‌ آماری t تک نمونه­ای برای سنجش وضعیت پایداری، از تحلیل واریانس برای مقایسه بافت­های شهری در قالب نرم­افزار SPSS و از مدل­های تصمیم­گیری چند معیاره (الکتر، تاپسیس، کپلند و ویکور) برای رتبه­بندی مناطق شهری استفاده شده است.
یافته ها و بحث: نتایج حاصل از آزمون t تک نمونه­ای نشان داد که پایداری محله­ای در حد نا مطلوبی است و تحلیل واریانس یک­طرفه حاکی از وجود تفاوت زیاد بین مناطق شهری گمیشان از نظر سطح پایداری است، بگونه­ای که مناطق شهری گمیشان در دو دسته ناپایدار و نسبتاٌ پایدار قرار گرفتند. نهایتاً اینکه مدل­های تصمیم­گیری چند معیاره نشان داد که سهم پایداری اقتصادی و پایداری کالبدی (توسعه زیرساخت و وجود امکانات) به عنوان ابعاد پایدار شهری بالاتر از دو شاخص دیگر(پایداری اجتماعی و زیست محیطی) است همچنین مولفه­های سرزندگی و مشارکت در شرایط نامناسبی قرار دارد و این وضعیت در محلات مختلف شهر گمیشان متفاوت است.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد بیشتر مناطق شهر گمیشان از لحاظ ابعاد اقتصادی از وضعیت ناپایدار برخوردار هستند. نتایج نشان داد اغلب مناطق شهر گمیشان از لحاظ بعد زیست ‌محیطی از وضعیت ناپایدار برخوردار هستند پیشنهاد می­ شود، فضاهای سبز ورزشی و فراغتی گسترش یابد و شبکه فاضلاب محلات که یکی از تهدیدات اصلی را شامل می‌شود، تکمیل و نگهداری شود. با توجه به اینکه مناطق شهر گمیشان از لحاظ کالبدی نیز وضعیت ناپایداری دارند پیشنهاد می‌شود: از ایجاد محیط‌های خشک و بی ‌روح، ساختمان‌های خشن و زمخت در داخل محله جلوگیری شود و ایجاد کاربری‌های مختلط به ‌منظور افزایش دسترسی و کاهش هزینه‌های سفر در سطح محلات شهر ادامه روند کنونی چالشی اساسی در دست‌یابی به توسعه پایدار شهری است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که اکثر متغیرها و ابعاد تحقیق در وضعیت پایداری متوسط قرار دارند، از بین متغیرها، متغیرهای پویایی و سازگاری، دسترسی و خدمات، هویت، امنیت و سلامت، سرزندگی، تعلق خاطر مکانی، سرمایه اجتماعی، مشارکت، اشتغال و آلودگی­ها در وضعیت پایداری متوسط به بالا قرار دارند. در بین ابعاد تحقیق نیز بعد اجتماعی از وضعیت نسبتاً مناسبی برخوردار است و ابعاد نهادی و زیست محیطی در وضعیت ناپایداری به سر می­برند و در حالت کلی وضعیت پایداری محلات و بافت­های شهری گمیشان در سطح متوسط قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

  • برنامه‌ریزی
  • توسعه
  • پایداری
  • محله
  • شهر
  • گمیشان

موضوعات

  • جغرافیا و برنامه ریزی شهری
  • XML
  • اصل مقاله 1.59 M
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
-احمدی، ح.، حق بیان، ر. و نبی زاده، م.، 1399 . بررسی
الگوهای رفتاری استفاده کنندگان فضای شهری جهت
پایداری اجتماعی محیط )مطالعه موردی: محور تجاری محله
ساغری سازان شهر رشت(. فصلنامه مطالعات برنامهریزی
سکونتگاههای انسانی: 15 ( 2 ،) 560-545 .
http://jshsp.iaurasht.ac.ir/article_672859.html
-اصغری زمانی، ا. و مصطفایی، ه.، 1398 . سنجش و پهنه
بندی کیفیت محیط مناطق شهری در بافت میانی مناطق
شهری، با استفاده از مدل AHP و شاخص همپوشانی وزنی،
مطالعه موردی بافت میانی شهر تبریز، فصلنامه جغرافیا و
برنامهریزی: 23 ( 69 ،) 17-1 .
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_9957.html
امکچی، ح.، 1383 . شهرهای میانی و نقش آنها در چهارچوب
توسعه ملی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و
معماری ایران، چاپ 1 ، 150 . https://www.gisoom.com
-بدیعی، ل.، عزت پناه، ب. و سلطانی، ع.، 1398 . تبیین و
تحلیل توسعه پایدار شهری با تأکید بر مؤلفههای محیطی
)مطالعه موردی: شهر سنندج(. فصلنامه پژوهش و برنامه-
ریزی شهری: 10 ( 36 ،) 86-75 .
http://jupm.miau.ac.ir/article_3413.html
-پروزن، ا.، کرکه آبادی، ز. و ارغان، ع.، 1397 . سنجش
شاخصهای توسعه پایدار در جهت شکلگیری توسعه پایدار
محلهای در شهر مهاباد، شهر پایدار: 1 ( 1 ،) 40-27 .
http://www.jscity.ir/article_87479.html
-توکلینیا، ج. و استادی، م.، 1395 . تحلیل پایداری
محلههای کلانشهر تهران با تأکید بر عملکرد شورایاریها
نمونه موردی: محلههای اوین، درکه و ولنجک، پژوهشهای
جغرافیای انسانی: 70 ، 29 - 43 .
https://jhgr.ut.ac.ir/article_24436.html
-جاودان، م.، فرجی سبکبار، ح.، صادقلو، ط. و سجاسی
قیداری، ح.، 1399 . ارائه مدل تحلیل رتبه پایداری در نواحی
روستایی )مطالعه موردی: بخش سربند استان مرکزی(،
دوفصلنامه توسعه پایدار محیط جغرافیایی: 2 ( 3 ،) 51-34 .
https://egsdejournal.sbu.ac.ir/article_99139.html
-چشمی، م.، حق زاد، ا.، رمضانی پور، م. و ابراهیمی، ل.،
1399 . بررسی شاخصهای زیست پذیری در بافتهای
فرسوده و تاریخی محلات شهری مطالعه موردی: منطقه 12
کلانشهر تهران، فصلنامه شهر پایدار، 3 ( 3 ،) 101-87 .
http://www.jscity.ir/article_123095.html
-حکمت نیا، ح. و موسوی، م.، 1390 . کاربرد مدل در جغرافیا
با تاکید بر برنامهریزی شهری و ناحیهای، چاپ دوم ، تهران،
انتشارات علم نوین، 1 - 320 . https://www.gisoom.com
-جمعه پور، م. و روحانی چولائی، ا.، 1399 . سنجش سطح
پایداری محلات ارگانیک و برنامهریزی شده با استفاده از
شاخصهای اسکان سازمان ملل )مطالعه موردی: محلات
نوغان و سجاد مشهد(، برنامهریزی توسعه شهری و منطقهای:
5 ( 12 ،) 35-1 . https://urdp.atu.ac.ir/article_13125.html
-دیمیاد، ز. و پیوستهگر، ی.، 1400 . تبیین اثرات کارآفرینی
بر توسعه پایدار شهری با رویکرد مدلسازی معادلات
ساختاری )مطالعه موردی: شهر یاسوج(، پژوهش و برنامه-
ریزی شهری: 12 ( 44 ،) 54-39 .
http://jupm.miau.ac.ir/article_4274.html
-رضاعلی، م.، حاتمی نژاد، ح.، فرجی سبکبار، ح.، علوی، س.
و قائد رحمتی، ص.، 1399 . تبیین الگوی فضایی شاخصهای
شکوفایی شهری در ایران رویکردی نوین در مطالعه پایداری
کلان شهرها )مطالعه موردی کلان شهر تهران(، مطالعات
برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، 15 ( 1 ،) 294-281 .
http://jshsp.iaurasht.ac.ir/article_672559.html
-رهنما، م. و ابراهیمی، ل.، 1397 . مطالعه تطبیقی شاخص-
های استراتژی توسعه شهری ) CDS ( در شهرهای ایران از
نگاه گروههای شهری، جغرافیا و برنامهریزی شهری چشمانداز
زاگرس: 10 ( 38 ،) 120-93 .
http://zagros.iaub.ac.ir/article_667154.html
-زنگنه، م.، محمودی، ن. و زنگنه، ی.، 1400 . تحلیل
مقایسهای پایداری اجتماعی در بافتهای مسکونی قدیم و
جدید شهرها مطالعه موردی: بافت قدیم و جدید شهر
سبزوار، فصلنامه شهر پایدار: 4 ( 3 ،) 68-55 .
http://www.jscity.ir/article_139158.html
-شماعی، ع. و پوراحمد، ا.، 1393 . بهسازی و نوسازی شهری
از دیدگاه علم جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران، 214 ، تهران.
https://press.ut.ac.ir
-عبدی تربقان، ج.، صرافی، م. و رضویان، م.، 1398 . بررسی
توسعه کالبدی شهرها با استفاده از مدلهای کمی آنتروپی
شانون، هلدرن و موران )مورد پژوهی: شهر کاشمر(،
دوفصلنامه توسعه پایدار محیط جغرافیایی: 1 ( 1 ،) 72-53 .
https://egsdejournal.sbu.ac.ir/article_99194.html
-عرب عامری، ر.، ارغان، ع. و کامیابی، س.، 1399 . بررسی و
تحلیل تطبیقی اثرات شاخصهای پایداری در محلات شهری
مطالعه موردی: شهر جدید رودیان، فصلنامه شهر پایدار:
3 ( 3 ،) 32-17 .
http://www.jscity.ir/article_123093.html
-فنی، ز. و البوغبیش، د.، 1396 . مدیریت محلهای و پایداری
اجتماعی زندگی شهری )مطالعهی موردی: محلهی ولنجک
در منطقه یک تهران(، فصلنامه مطالعات جامعه شناختی
شهری: 7 ( 25 ،) 43-62 .
http://urb.dehaghan.ac.ir/article_659816.html
-فنی، ز.، توکلی نیا، ج. و بیرانوندزاده، م.، 1399 . کاربست
تحلیلی- ساختاری بازآفرینی پایدار شهری )مطالعه موردی:
شهر خرم آباد(، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی:
52 ( 1 ،) 181-197 .
https://jhgr.ut.ac.ir/article_67519.html
-قانعی، م.، اسمعیل پور، ن. و سرائی، م.، 1396 . سنجش
کیفیت زندگی در محلات شهری در راستای ارتقاء کیفیت
زندگی )مطالعه موردی محله قلعه شهر بافق(، فصلنامه
پژوهش و برنامهریزی شهری: 8 ( 28 (، ص 21 - 44 .
http://jupm.miau.ac.ir/article_2333.html
-مدادی هریس، ص.، پور محمدی، م.، صدر موسوی، م. و
روستایی، ش.، 1400 . تحلیلی بر اولویتبندی شاخصهای
سلسله مراتبی فازی و مدل آنتروپی )مطالعه موردی: شهر
تبریز(، فصلنامه جغرافیا و برنامهریزی: 25 ( 75 ،) 260 - 245 .
https://journals.tabrizu.ac.ir/article_12790.html
-ملک افضلی، ع.، کلانتری، م. و بهارستانی، ش.، 1397 .
بررسی شاخصههای توسعه پایدار در محلههای حاشیهنشین
مطالعه موردی: محله قلعه کامکار قم، فصلنامه شهر پایدار:
1 ( 3 ،) 94-81 .
http://www.jscity.ir/article_89751.html
-معصومی، س.، 1390 . توسعه محلهای در راستای پایداری
کلانشهر تهران، تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ، چاپ اول،
160 . https://www.gisoom.com
-متینی، م.، سعیدی رضوانی، ن. و احمدیان، ر.، 1393 .
معیارهای طراحی محلات مبتنی بر رویکرد شهر دوستدار
کودک )نمونه موردی محله فرهنگ مشهد(، فصلنامه
مطالعات جغرافیایی مناطق خشک: 4 ( 15 ،) 112-91 .
http://journals.hsu.ac.ir/jarhs/article-1-143-fa.html
-نیک پور، ع.، سلیمانی، م.، اکبری، ف. و محمدیاری، ب.،
1400 . مقایسه و تحلیل سطح پایداری محلههای شهری
)مورد مطالعه: بجنورد(، دوفصلنامه توسعه پایدار محیط
جغرافیایی: 3 ( 5 ،) 36-50 .
https://egsdejournal.sbu.ac.ir/article_101958.html
-نصیری هنده خاله، ا.، اسمعیلی، ف.، یونسی سندی، ر. و
نظافت تکله، ح.، 1400 . ارزیابی پایداری اجتماعی محلات
شهری با تاکید برشاخص ترکیب کاربری اراضی )مطالعه
موردی منطقه 15 شهر تهران(، نشریه جغرافیا و برنامهریزی:
25 ( 78 ،) 376-363 .
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_13789.html
-نجفی، ا. و عین شاهی، م.، 1400 . ارزیابی پایداری محلههای
منطقه 18 شهرداری تهران با تأکید بر محلههای یافتآباد
شمالی و جنوبی، فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری:
8 ( 28 ،) 241-217 .
http://shahr.journals.umz.ac.ir/article_3438.html
-Alawadi, K., 2017. Rethinking Dubai's urbanism: Generating sustainable form-based urban design strategies for an integrated neighborhood Cities, 60(2017), 353-366.
https://doi.org/10.1016/j.cities.2016.10.012
-Chiu, W.Y., Tzeng, G.H. and Li, H.L., 2013. A new hybrid MCDM model combining DANP with VIKOR to improve e-store business. Knowledge-Based Systems, 37, 48-61.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950705112001888
-Kalyukin, A. and Kohl, S., 2020. Continuities and discontinuities of Russian urban housing: The Soviet housing experiment in historical long-term perspective, Urban Studies, 57(8), 1768-1785.
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0042098019852326
-Morais, P. and Camanho, A., 2010. Evaluation of performance of European cities with the aim to promote quality of life improvements, Omega, 39(4), 398-409. DOI: 10.1016/j.omega.2010.09.003
-Stariccoa, L. and Brovarone, E., 2022. Livable neighborhoods for sustainable cities: Insights from Barcelona, Transportation Research Procedia, 60, 354-361. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2021.12.046
-Martins, M., Fundo, F., Kalil, R. and Dalla Rosa, F., 2021. Community participation in the identification of neighbourhood sustainability indicators in Brazil Habitat International, 113,
102370.
https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2021.102370.
-Zhang, Q., Yung, K. and Chan, E., 2020. Comparison of perceived sustainability among different neighborhoods in transitional China: The case of Chengdu, Habitat International, 103, 102204.
https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2020.102204
    • تعداد مشاهده مقاله: 493
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 449
توسعه پایدار محیط جغرافیایی
دوره 4، شماره 6
مرداد 1401
صفحه 31-47
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 1.59 M
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 493
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 449

APA

درویشی, یوسف , قزوینه, نیلا و امیرى, فرشته . (1401). بررسی ابعاد پایداری و رتبه بندی محلات شهری (مورد مطالعه: شهر گمیشان). توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 4(6), 31-47. doi: 10.52547/sdge.4.6.31

MLA

درویشی, یوسف , , قزوینه, نیلا , و امیرى, فرشته . "بررسی ابعاد پایداری و رتبه بندی محلات شهری (مورد مطالعه: شهر گمیشان)", توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 4, 6, 1401, 31-47. doi: 10.52547/sdge.4.6.31

HARVARD

درویشی, یوسف, قزوینه, نیلا, امیرى, فرشته. (1401). 'بررسی ابعاد پایداری و رتبه بندی محلات شهری (مورد مطالعه: شهر گمیشان)', توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 4(6), pp. 31-47. doi: 10.52547/sdge.4.6.31

CHICAGO

یوسف درویشی , نیلا قزوینه و فرشته امیرى, "بررسی ابعاد پایداری و رتبه بندی محلات شهری (مورد مطالعه: شهر گمیشان)," توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 4 6 (1401): 31-47, doi: 10.52547/sdge.4.6.31

VANCOUVER

درویشی, یوسف, قزوینه, نیلا, امیرى, فرشته. بررسی ابعاد پایداری و رتبه بندی محلات شهری (مورد مطالعه: شهر گمیشان). توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 1401; 4(6): 31-47. doi: 10.52547/sdge.4.6.31

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • رتبه علمی نشریه توسعه پایدار محیط جغرافیایی 1401-12-02
 

اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب