توسعه پایدار محیط جغرافیایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

تحلیل و توزیع فضایی میزان بروز بیماری تب مالت در مناطق شهری و روستایی (مطالعه موردی استان ایلام)

    نویسندگان

    1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

    2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

,

نوع مقاله : پژوهشی
10.52547/sdge.4.7.15

چکیده

چکیده مبسوط:
پیشینه و هدف: با توجه به اهمیت کلیدی عامل  مکان، در تفسیر پدیده­های مختلف، بحث داده‌کاوی مکانی مطرح است.  در حوزه توزیع فضایی و پراکندگی جغرافیایی بروز بیماری تب مالت، برخی از مهم‌ترین پژوهش­های انجام ‌شده عبارت‌اند از: عباسی و همکاران (1399) در مطالعه­ای به کاوش قوانین وابستگی وقوع تب مالت در انسان با استفاده از داده‌کاوی ویژگی­های مکانی پرداختند. نتایج پژوهش نشان می­دهد که عوامل دما و ارتفاع دارای تأثیرات بیشتری در قوانین کشف ‌شده بوده­اند، به‌گونه‌ای که مناطق دارای دمای زیادتر و ارتفاع پایین­تر نسبت به دیگر مناطق، شامل افراد بیمار بیشتری بوده­اند. آزاد خانی و همکاران (2018) در تحقیقی به تحلیل فضایی و زمانی بروز بروسلوز در ایران از سال 1390 تا 1394 با استفاده از GIS پرداختند، نتایج این تحقیق بیانگر این است که میزان بروز بیماری از یک‌روند خطی پیروی نمی‌کند (p <0.001) بیشترین و کمترین میزان بروز بیماری در اواسط تابستان و همچنین زمستان بوده است. رِن و همکاران (2013) خوشه­های مکانی و زمانی بروز بیماری بروسلوز برای کشور اِکوادور موردبررسی قرارگرفته داده­اند. در این تحقیق خوشه­های معنادار مکانی- زمانی در ارتفاعات شمال و جنوب و بخش­های آمازونی اِکوادور یافت شد. عبدالله یو و همکاران (2012) در مطالعه­ای به تجزیه‌وتحلیل توزیع زمانی و مکانی تب مالت انسانی در آذربایجان طی سال­های 1995 تا 2009 با استفاده از آمار فضایی و زمانی - مکانی پرداختند. هدف از تحقیق حاضر بررسی خود همبستگی و الگوی مکانی بیماری، شناسایی مناطق پُرخطر و خوشه­های بیماری و بررسی تغییرات الگوی مکانی بیماری در گذر زمان می‌باشد.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش با تحلیل­های فضایی و داده‌کاوی مکانی، به تحلیل پراکندگی جغرافیایی ارتباط بین شیوع بیماری تب مالت در انسان با پارامترهای محیطی مانند دما، رطوبت، فشار، بارش در روستاها و شهرهای استان ایلام  پرداخته ‌شده است. جامعه آماری این تحقیق افراد مبتلا به تب مالت طی سال­های (1400 - 1394) در استان ایلام است.  داده­های مکانی از شرایط محیطی (دما، رطوبت، بارندگی و فشار) در منطقه مورد مطالعه از سازمان هواشناسی استان ایلام اخذ گردید.
یافته ­ها و بحث: در مناطق شهری استان، بیشترین میزان تراکم مبتلایان به بیماری تب مالت در شهرستان ایلام و کمترین آن در شهرستان ملکشاهی وجود دارد. در نواحی روستایی بیشترین میزان تراکم مبتلایان به بیماری تب مالت در نواحی شمال­غربی استان، شهرستان شیروانچرداول و کمترین آن ‌هم نیز در شهرستان ملکشاهی اتفاق افتاده است. در این مطالعه موارد بروز بروسلوز (تب مالت) برای دوره شش‌ساله تعداد 735 بیمار ثبت‌شده است. در این ‌بین، موارد بیماری در روستا نسبت به شهر در همه ‌سال‌ها به‌ طور چشمگیری بیشتر بوده است. کمترین موارد بیماری در سال 1395 و بیشترین موارد بروز بیماری در سال 1399 مشاهده‌ شده است که از این میزان بیشترین فراوانی متعلق به مردان با (3/56) و کمترین میزان متعلق به زنان با (7/43) می­باشد. بیشترین میزان تراکم بیماری­ها که به‌صورت لکه داغ نشان داده‌شده در بخش­های شمالی و غربی استان است. هرچند در بعضی از شهرستان­های جنوبی استان میزان تراکم بیماری­های موردمطالعه بالابود ولی در نقشه نهایی به‌صورت لکه داغ نشان داده نشد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر آن است که توزیع فضایی بیماری  طی دوره­ی آماری مورد مطالعه در شاخص آماره­ی موران نشان‌دهنده‌ی خوشه­ای بودن توزیع جغرافیایی بیماری تب مالت در نواحی استان است. همچنین تحلیل و پراکندگی فضایی لکه­های داغ در خصوص تعداد مبتلایان به این نوع بیماری نشان داد که شهرستان­های شمالی استان به‌عنوان مناطق با جمعیت روستایی و شهری بالا، در خوشه­های داغ و شهرستان‌های غربی به‌عنوان مناطق با جمعیت روستایی و شهری کمتر، در خوشه­های سرد قرار دارند. یافته‌های به ‌دست ‌آمده نشان‌دهنده وجود ارتباط بین بروز بیماری تب مالت با دما، بارش و...، شغل بیمار، سابقه تماس با دام و نوع مکان (شهری- روستایی بودن) است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
بابازاده، ت.، 1393 . اثربخشی مداخله آموزشی مبتنی بر
مدل اعتقاد بهداشتی جهت توانمندسازی دامداران در برابر
رفتارهای پرخطر تب مالت، آموزش و سلامت جامعه، 1 ( 3 ،)
12-19 .
https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=462292.
- حاتمی، ح.، 1388 . اپیدمیولوژی بروسلوز، دومین کنگره
ملی بروسلوز ایران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 13 -
36 .
https://ph.sbmu.ac.ir/uploads/09_08BRUCELLOSIS.pdf.
- خبرگزاری ایرنا، ایلام، 1394 .
- زینعلی، م.، شیرزادی، م. و حاج رسولی ها، ح.، 1392 .
راهنمای کشوری کنترل بروسلوز، ایران، تهران: انتشارات راز
نهان، 34 ( 1 ،) 69-63 .
- رییس السادات، ع. و نبوی، م.، 1392 . شناخت تب مالت
برای همه افراد، ویرایش 1 تهران: اندیشمند.
- رحیمی، د.، کاظمی، آ. و برتیان، ع.، 1392 . تعیین مناطق
در معرض خطر بیماریهای مشترک بین انسان و دام،
برنامهریزی فضایی، 3 ( 1 ،) 130-117 .
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=212588
- عباسی، م.، کریمی پور، ف. و قلی پور، س.، 1399 . کاوش
قوانین وابستگی وقوع تب مالت در انسان با استفاده از
دادهکاوی ویژگیهای مکانی، تصویر سلامت، 11 ( 1 ،) 20-30 .
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=494878 .
- عباسی، پ.، کیاورز مقدم، م. و عباسی، م.، 1397 . تحلیل
مکانی و شناسایی مناطق پرخطر بیماری بروسلوز انسانی با
استفاده از روشهای اندازهگیری خود همبستگی مکانی،
انفورماتیک سلامت و زیست پزشکی، 5 ( 3 ،) 350-348 .
http://jhbmi.ir/article-1-317-fa.html
- عسگری، ع.، 1390 . تحلیلهای آمار فضایی با
« ARCGIS انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات ،»
شهرداری تهران، 1 ، 111 - 115 .
- قائد امینی اسدآبادی، ر.، توفیقی، ش.، قائدامینی،
ر.، عزیزیان، ف.، عامریون، ا. و شکری، م.، 1393 . بررسی
پراکندگی برخی بیماریهای واگیردار براساس سامانه
اطلاعات جغرافیائی ) GIS ( در استان چهارمحال و بختیاری،
علمی طب انتظامی، 1 ( 2 ،) 123-113 .
https://www.semanticscholar.org/paper.
- مرادی، ه.، 1394 . بررسی اثرات ریزگردها بر بروز
بیماریهای شایع تنفسی در استان ایلام، پایاننامه
کارشناسی ارشد، رشته جغرافیای پزشکی، دانشگاه ارومیه،
12 - 77 .
- مصطفوی، ا. و آسمند، م.، 1391 . روند بیماری بروسلوز
)تب مالت( در ایران طی سالهای 1387 - 1370 ، تخصصی
اپیدمیولوژی ایران، 8 ( 1 ،) 94-101 .
https://irje.tums.ac.ir/article-1-24-en.pdf
- محمدی، م.، تقیان، ع. و انتظاری، م.، 1392 . پهنهبندی
بیماری تب مالت در استان اصفهان، پایاننامه کارشناسی-
ارشد، رشته جغرافیا، دانشگاه اصفهان، 1 - 20 .
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c4c453dd38347b0e101f4404e98a8292
- مخدوم، م.، درویش صفت، ع.، جعفرزاده، ه. و مخدوم، ع.،
1383 . ارزیابی و برنامهریزی محیطزیست با سامانههای
اطلاعات جغرافیایی، انتشارات دانشگاه تهران، 120 - 140 .
https://www.researchgate.net/publication/284473502.
- معاونت برنامهریزی استانداری ایلام، سالنامه آماری،
1395 .
- هوشور، ز.، 1365 . مقدمهای بر جغرافیای پزشکی، جهاد
دانشگاهی اصفهان، 74 - 75 .
Ariza, J., Bosilkovski, M., Cascio, A., Colmenero, J.D., Corbel, M.J. and Falagas, ME., 2007. Perspectives for the treatment of brucellosis in the 21st century: The Ioannina recommendations. PLoS Med; 4(12), e317.
https://journals.plos.org/plosmedicine/article?id=10.1371/journal.pmed.0040317 - Abdullayev, R., Kracalik, I., Ismayilova, R., Ustun, T. and Blackburn, J.K., 2012. Analyzing the spatial and temporal distribution of human brucellosis in Azerbaijan (1995 - 2009) using spatial and spatiotemporal statistics. BMC Infect Dis, 12, 185.
https://www.researchgate.net/signup.SignUp.html. - Gatrell, A.C., Bailly, T.C., Diggle, P.J., 1995. Spatial point pattern analysis and its application in geographical epidemiology. The Royal Geographical Society (with the Institute of British Geographers), 21(1), 256-274. https://doi.org/10.2307/622936
- Hemalatha, M. and Saranya, N., 2011. A recent survey on knowledge discovery in spatial data mining. IJCI International Journal of Computer Science, 8(3), 1-7.
https://www.researchgate.net/publication
- Kanannejad, Z., Haghdoost, A., Ghatee, M., Azarifar, F., Shahriari, S. and Moshfe, A., 2019. Effect of human, livestock population, climatic and environmental factors on the distribution of brucellosis in southwest Iran. Acta Medica Mediterranea, 35, 22-59. https://www.researchgate.net/publication/345579271.
- Mollalo, A., Alimohammadi, A. and Khoshabi, M., 2014. Spatial and Spatio-temporal analysis of human brucellosis in Iran. Trans R Soc Trop Med Hyg, 108(11), 721-728.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25157126.
- Pappas, G., Papadimitriou, P., Akritidis, N. and Christou, L., 2006. Tsianos ev: The new global map of human brucellosis. Lancet Infect Dis, 6(2), 91-99.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1473309906703826.
- Panos, A., Tsironib, M., Spiros, D., Athanassios, A. and Giorgos, A., 2007. Acute brucellosis: presentation, diagnosis, and treatment of 144 cases: Int J Infect Dis, 11, 52-57.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1201971206000348
- Rezaeian, M., Dunn, G., Leger, S. and Aplebby, 2007. Geographical epidemiology, spatial analysis& geographical information system: a multidisciplinary glossary, Epidemiol Community Health, 61, 98-102.
https://jech.bmj.com/content/61/2/98
- Ron, L., Benitez, W., Speybroeck, N., Ron, J.,
Saegerman, C. and Berkvens, D., 2013. Spatio-temporal clusters of incident human brucellosis cases in Ecuador. Spat Spatiotemporal Epidemiol, 5, 1-10.
https://orbi.uliege.be/bitstream.
- Tyagita, H., mohdzamri, S., sitikhairani, B. and shahrom S., 2014. clinical human brucellosis in Malaysia: a case report. Asian Pac J Trop Dis, 4, 150-153.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4032053.
- World Health Organization (WHO)., 2020. Coronavirus disease 2019 (COVID-19),
Situation :Report – 63. 23 March 2020. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/situation-reports.
توسعه پایدار محیط جغرافیایی
دوره 4، شماره 7
بهمن 1401
صفحه 15-31
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار