چکیده

چکیدۀ مبسوط
پیشینه و هدف: باوجود اهمیت موضوع موردمطالعه در توسعۀ پایدار شهری، تاکنون مطالعات اندکی صورت گرفته است. در این مقاله‌ها، به وضعیت حکمروایی شهری در محدوده‌های موردمطالعه پرداخته و به این نتیجه رسیده‌اند که بین حکمروایی شهری و کیفیت زندگی رابطه وجود دارد و هرچه اوضاع شاخص‌های حکمروایی خوب شهری بهتر شود، کیفیت زندگی در محدودۀ موردمطالعه نیز بهتر می‌شود. با توجه به اهمیت فراوان دو حوزۀ موضوعی کیفیت زندگی و حکمروایی خوب شهری از یک سو و نقش مهم شرایط ملی در شرایط محلی از سوی دیگر، در پژوهش حاضر به بررسی رابطۀ میان این دو پرداخته می‌شود. هدف اصلی از تحقیق حاضر تحلیل اثرات حکمروایی خوب شهری بر بهبود کیفیت زندگی شهروندان منطقۀ یک کلان‌شهر شیراز است. با توجه به اهمیت موضوع پژوهش، و با نظر به اینکه در این باره مطالعات اندکی صورت گرفته است، در این مقاله به بررسی اثرات حکمروایی خوب شهری بر بهبود کیفیت زندگی در منطقۀ یک شهر شیراز پرداخته شد، با این امید که در برنامه‌ریزی برای ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، مؤثر باشد.
مواد و روش: این تحقیق ازنظر روش، توصیفی ـ تحلیلی است. جامعۀ آماری در این پژوهش ساکنان منطقۀ یک شهر شیرازند. با استفاده از روش کوکران، حدود 384 پرسش‌نامه به‌طور تصادفی به‌دست مردم تکمیل شده است. برای گردآوری داده‌های پژوهش، بخشی از کار به‌صورت نظری انجام گرفته است که در این بخش، از کتاب‌ها، مقاله‌ها، رساله‌ها، پژوهش‌ها و جست‌وجوی رایانه‌ای برای دستیابی به مقاله‌ها و رساله‌های خارج از کشور استفاده شده است. با توجه به اهداف پژوهش و ماهیت آن، با استفاده از پرسش‌نامه به بررسی اثرات حکمروایی خوب شهری بر بهبود کیفیت زندگی شهری پرداخته شده است. این پژوهش ماهیت تکنیکی، کاربردی و توسعه‌ای دارد و متکی بر روش‌‌های میدانی و آماری است. با توجه به اینکه حداقل میزان ضریب نسبی روایی محتوا برای 5 داور، 99/0 است، چون مقدار این ضریب برای تمامی سؤال­های پرسش‌نامه بیشتر از 99/0 محاسبه شده، نتیجه می­گیریم که ابزار گردآوری اطلاعات پژوهش حاضر از اعتبار محتوایی لازم برخوردار است. میزان ضریب آلفای کرونباخ برای چک‌لیست پژوهش بیش از 7/0 محاسبه شده است. لذا چک‌لیست پژوهش از پایایی لازم برخوردار است و درنهایت با استفاده از تکنیک تحلیل تی تک‌نمونه­ای و تحلیل عاملی، آزمون صورت می­پذیرد.
یافته‌ها: برای شروع استفاده از داده­ها در تحلیل عاملی از این شاخص کایزر ـ مایر ـ الکینا استفاده می­شود ﻛـﻪ ﺁﻳـﺎ ﺗﺤﻠﻴــﻞ ﻋــﺎﻣﻠﻲ بر ﺭﻭﻱداد‌ﻫــﺎﻱ ﺟﻤــﻊ‌ﺁﻭﺭﻱ‌ﺷــﺪﻩ ﻗﺎﺑﻞﺍﺟﺮﺍست. کایزر (١٩٧٧) ﺣـﺪﺍﻗﻞKMO  ﺭﺍ 60/0 ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﺑﻪﻃـﻮﺭﻱ ﻛـﻪ ﺍﺟـﺮﺍﻱ ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻋـﺎﻣﻠﻲ ﺭﺍ ﺩﺭﺻﻮﺭﺗﻲ ﺑﺪﻭﻥ ﻣﺎﻧﻊ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﻛﻪ مقدار ضریب بیش از 6/ 0ﺑﺎﺷﺪ. در این تحقیق، مقدار ضریب KMO برابر با 672/0 است. عوامل به‌دست‌آمده از تحلیل عاملی اکتشافی در حدود 5 مورد هستند. عامل اول که مهم‌ترین عامل است (مشارکت) 23.01 درصد واریانس و عوامل دوم و سوم (شفافیت و پاسخگویی، کارایی و عدالت) در حدود 60/13 و 56/10 درصد واریانس را به خود اختصاص داده­اند. این نشان می­دهد که عامل اول بر بهبود کیفیت زندگی شهروندان در منطقۀ یک شهر شیراز تأثیر زیادی دارد. عوامل سوم به بعد که کمتر از 10 درصد واریانس را به خود اختصاص داده­اند (حاکمیت قانون و مسئولیت‌پذیری) اهمیت بسیار کمتری نسبت‌به عامل اول دارند. شایان ذکر است که درمجموع، 96/62 درصد از واریانس بُعد حکمروایی خوب شهری را این عوامل پنج‌گانه تأمین می­کنند که به‌دلیل آنکه بیش از 60 درصد است، قابل‌استناد خواهد بود. با توجه به حد پایین و بالای مثبت هر پنج عامل و با توجه به اینکه میانگین هر پنج عامل بیش از 3 عدد موردآزمون است، می­توان به این نتیجه رسید که حکمروایی خوب شهری تأثیر مستقیم و معناداری بر کیفیت زندگی دارد. 
نتیجه‌گیری: نتایج آزمون تی تک‌نمونه‌ای نشان داد که شاخص‌های حکمروایی خوب شهری تأثیر مستقیم و معناداری بر کیفیت زندگی دارند. با توجه به بررسی­ها، متغیر فراهم کردن فرصت مشارکت عام بیشترین امتیاز را در بین سایرین دارد. عوامل به‌دست‌آمده از تحلیل عاملی اکتشافی عبارت‌اند از: عامل اول ـ که مهم‌ترین عامل است ـ «مشارکت»، عامل دوم «شفافیت و پاسخگویی»، عامل سوم «کارایی و عدالت»، عامل چهارم «حاکمیت قانون» و عامل پنجم «مسئولیت‌پذیری». درمجموع، 62.96 درصد از واریانس بُعد حکمروایی خوب شهری را این عوامل پنج‌گانه تأمین می‌کنند که به‌دلیل آنکه بیش از 60 درصد است، قابل‌استناد است. براساس نتایج پژوهش، بین شاخص‌های حکمروایی شهری و بهبود کیفیت زندگی روابط معناداری وجود دارد. همچنین این موضوع اثبات می‌شود که هرچه شرایط استقرار و پایداری حکمروایی خوب شهری و عناصر و ارکان آن بهتر و بیشتر شود، کیفیت زندگی شهری بهبود و عملی‌تر می‌شود.