چکیده
پیشینه و هدف: طی چند دهه اخیر جهان شاهد تغییرات اقتصادی، اجتماعی، فنی و محیطی عمده‌ای بوده است که به‌طور عمیقی بر الگوهای شهرنشینی، فعالیت‌های انسانی و سبک زندگی تأثیر گذاشته‌اند. شهر دانش محور از مفاهیم جدید در حوزه مطالعات شهری است که با توجه به مسائل و مشکلات روزافزون شهرها و لزوم مدیریت و توسعه این سیستم بر مبنای دانش و اطلاعات مطرح شده است. مولفه ها و شاخص های شهر دانش محور، حوزه های مختلف شهری را تحت تاثیر خود قرار میدهد و از طرف دیگر سایر حوزه های شهری نیز بر این مفهوم تاثیر میگذارند. در همین راستا، هدف این پژوهش، واکاوی و بررسی نقش مکانیابی کاربریهای دانش محور بر جذب و نگهداری کارکنان و مدیران دانشبنیاد شهر بندرعباس و در نتیجه پایداری شهر بوده است.
مواد و روش ها: این پژوهش به لحاظ ماهیت پژوهشی عینی، از نظر معرفت شناسی تحقیق پراگماتیسم و به لحاظ روش تحقیق از جمله تحقیقات کیفی به حساب میآید و جنبه شناختی و کاربردی دارد. راهبرد مورد استفاده در این پژوهش روش داده بنیان یا گراندد تئوری است. برای جمعآوری دادههای این پژوهش از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است و مصاحبه شونده مختار بود تا آنجا که تشخیص میدهد، به سوالات پاسخ دهد و مقوله ها را توصیف و تشریح نماید. جامعه آماری تحقیق جهت انجام مصاحبه، مدیران و متخصصان دانش در 55 مرکز رشد و فناوری بندرعباس میباشند، که مجموعاً 68 نفر کل جامعه میباشد و مصاحبه از جامعه آماری تا اشباع نظری ادامه یافت و در نتیجه جامعه نمونه 15 نفر از مدیران ذیربط در حوزه دانش است. داده های گردآوری شده از مصاحبهها، به وسیله نرمافزار مکس کیو دا تجزیه و تحلیل شده است. از مجموع 501 فراوانی کد باز اولیه تکرار شده، تعداد 56 نشانه ساخته شده و از این تعداد نشانه 18 مفهوم ساخته شده و شاخصهای موثر در تحقق دانشمحوری در بندرعباس در 5 جنبه به دستآمده است. همچنین برای بررسی وضعیت پخشایش کاربریهای دانشمحور در سطح شهر بندرعباس نقشههای توزیع کاربریهای دانشمحور و پهنههای دانشمحور شهری به وسیله نرمافزار آرک جی آی اس تهیه شده است.
یافته ها و بحث: شاخصهای موثر در تحقق شهر دانش در بندرعباس در 5 جنبه زیرساخت شهری مناسب، ساختار شهری مطلوب، اشتراکگذاری دانش، شبکههای فناوری اطلاعات و ارتباطات و مدیریت دانشمحور به دست آمده است. همچنین با توجه به نقشههای تهیه شده در نرمافراز آرک جی آی اس مشخص شد که به طور کلی منطقه یک شهرداری بندرعباس از 4 منطقه در بهترین وضعیت از نظر این نوع کاربری قرار دارد. علاوه بر این کاربری آموزشعالی به عنوان یکی از کانونهای اصلی و مهم برای جذب کارکنان دانش مورد توجه است که در شهر بندرعباس در بخش شرقی و غربی آن یعنی منطقه 1 و 3 شهرداری، سایر مناطق شهری فاصله زیادی از این نوع کاربری دارند. به عبارت دیگر توزیع این کاربری نامطلوب بوده و نیازمند بازبینی و توزیع مطلوب آن است.
نتیجه گیری: برای تحقق و تقویت دانشمحوری در شهر بندرعباس باید در بخش برنامهریزیشهری، کاربری اراضی مطلوبیت لازم برای جذب و نگهداری جمعیت و نیروهایدانش فراهم آورد. از این رو طرحهای توسعه شهری باید متناسب با نیاز کارکنان شاغل در بخشهای دانشبنیاد تهیه شده و با توجه به اینکه چارچوبهای مرسوم در تهیه طرحهای توسعه شهری هم اکنون در اکثریت شهرها مناسب و درخور نیست، دولت دانش محور باید هم راستا با ساختار شهری مطلوب و زیرساختهای مناسب وارد عمل شود و با برنامهریزی کاربری اراضی و پیشبینی و پخشایش مطلوب کاربریهای دانشمحور به صورت چندهستهای، در سطح شهر بر این امر نائل آید.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)