تحلیل عوامل مؤثر بر آینده نگاری برنامه ریزی توسعه حمل و نقل محور در شهر تبریز

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

چکیده

پیشینه و هدف: امروزه، افزایش قابل‌توجه در استفاده از خودروهای شخصی بر حمل و نقل عمومی اثر گذاشته و یکی از برجسته‌ترین مسائل در بسیاری از شهرها است. این مساله می‌تواند منجر به پیامدهای مضر ‌محیط زیستی مانند ازدحام ترافیک، گرم شدن جهانی هوای کره زمین، تغییر آب و هوا، آلودگی محیط زیستی و مشکلات اجتماعی ـ اقتصادی شود. بنابراین می‌توان با اجرای اصول توسعه حمل و نقل محور در شهر تبریز از تبعات این معضلات جلوگیری کرد. در حقیقت با استفاده از رویکرد توسعه حمل و نقل محور می‌­توان از طریق برنامه­ریزی و ساماندهی مراکز مهم حمل و نقل عمومی، شهر تبریز را به یک مرکز توسعه تبدیل نمود. هدف این تحقیق تحلیل عوامل مؤثر بر آینده‌نگاری برنامه­ ریزی توسعۀ حمل و نقل محور شهر تبریز است.
مواد و روش ­ها: این پژوهش از نظر هدف کاربردى و از نظر روش‌شناختی توصیفی ـ تحلیلی و پیمایشی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. برای آزمون فرضیات از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آمارى شامل متخصصین در حوزه برنامه­ریزى راهبردى و آینده‌نگارى توسعه حمل و نقل محور شهر تبریز است. روش نمونه‌گیرى در این پژوهش، نمونه­گیرى هدفمند تصادفی است. معمولا تعداد خبرگان مابین 50ـ10 نفر انتخاب می­شوند که در این تحقیق از 20 خبره و متخصص پرسشگری انجام گرفت. برای روایی سوالات از آزمون روایی همگرا و براى بررسی پایـایی سوالات یا قابلیت اعتماد آن، از ضریب آلفاى کرونباخ، استفاده شد. تحلیل آماری داده­ها با روش معادلات ساختاری در نرم افزارهاى Smart PLS و SPSS انجام شد. شاخص­های مورد بررسی در این تحقیق شامل: تراکم، توسعه شهری، توسعه اقتصادی، ارزش املاک، محیط زیست، سلامتی شهر و شهروندان، انتخاب و نوع سفر، اثرات گلخانه­ای است.
یافته ­ها و بحث: مطابق نتایج، عدم وجود یک رویکرد برنامه‌ریزی کاربردی و کارآمد شامل طیف گسترده‌ای از مؤلفه‌های برنامه‌ریزی شهری از جمله حمل و نقل، استفاده از زمین، و زیرساخت‌ها مستلزم آن است که محققان روش‌های برنامه‌ریزی یکپارچه را توسعه دهند. یکی از این رویکردها، که می‌تواند به طور کافی به برنامه‌ریزی پراکنده مناطق شهری بپردازد، برنامه‌ریزی توسعۀ حمل و نقل محور است. تحلیل حساسیت نشان داد که تغییر وزن شاخص‌ها در دیدگاه‌های خوشبینانه، بدبینانه و متوسط تاثیر قابل ‌توجهی بر سطوح توسعۀ حمل و نقل محور ندارد. در نتیجه، سطوح توسعۀ حمل و نقل محور تعیین‌ شده، درجه بالایی از قابلیت اطمینان را در مقیاس همسایگی در شهر تبریز نشان داد. باتوجه به هدف تحقیق 3 سناریو انجام شد، باتوجه به نتایج تحقیق سناریوی اول به عنوان حمل و نقل پایدار و سبز است. سناریوی خوشبینانه­ای است که در آن بیشترین اهداف حمل و نقل پایدار تحقق یافته است. سناریوی دوم (ادامه وضع موجود و وابستگی به اتومبیل شخصی): در این سناریو، ادامه وضع موجود در شبکه حمل و نقل و مالکیت خودرو و تمایل به استفاده از خودروی شخصی بین شهروندان افزایش یافته است. سناریو سوم (هرج ومرج): سناریوی است که در آن فاصلة زیادی تا رسیدن به اهداف حمل و نقل پایدار وجود دارد.
نتیجه­ گیری: حمل ونقل درون شهری تبریز، با مشکلاتی چون ضعف حمل و نقل عمومی، افزایش مالکیت خودرو، شلوغی معابر، کاربری نامناسب زمین، عدم وجود تسهیلات جانبی و.. روبرو است. حل نشدن این مشکلات به همراه عدم قطعیت‌هایی که در آینده  ممکن است رخ دهد، می‌تواند بحران آفرین باشد و قطعا ما را از اهداف توسعه پایدار دور خواهند ساخت. برنامه‌ریزی در حوزه حمل  و نقل و رسیدن به توسعه پایدار نیازمند نگاه بلندمدت است که با عدم قطعیت همراه است، لذا نیازمند به کارگیری رویکردهایی است که توانایی مقابله با عدم قطعیت­ها را داشته باشند. عدم وجود یک رویکرد برنامه‌ریزی کاربردی و کارآمد شامل طیف گسترده‌ای از مؤلفه‌های برنامه‌ریزی شهری از جمله حمل و نقل، استفاده از زمین، و زیرساخت‌ها مستلزم آن است که محققان روش‌های برنامه‌ریزی یکپارچه را توسعه دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Affecting Factors on the Transportation-Oriented Development Future Studies Planning in Tabriz City

نویسندگان [English]

  • Hossein Alibaf
  • Karim Hosseinzadeh Dalir
  • Bakhtiar Ezatpanah
Department of Geography and Urban Planning, Marand Branch, Islamic Azad University, Marand, Iran
چکیده [English]

Background and purpose:
Today, the significant increase in the use of private cars affects public transportation and is one of the most prominent issues in many cities. This issue can lead to harmful environmental consequences such as traffic congestion, global warming, climate change, environmental pollution and socio-economic problems. Therefore, the consequences of these problems can be avoided by implementing the principles of transportation-oriented development in Tabriz city. In fact, by using the transportation-oriented development approach, it is possible to turn Tabriz into a development center through planning and organizing important public transportation centers. The purpose of this research is to analyze the factors affecting the future planning of transportation-oriented development of Tabriz city.
 
 
 
Materials and Methods:
This research was carried out in terms of applied purpose and in terms of descriptive-analytical and survey methodology using a researcher-made questionnaire. The structural equation model was used to test the hypotheses. The statistical community includes experts in the field of strategic planning and foresight of transportation development in Tabriz city. The sampling method in this research is random purposeful sampling. Usually, the number of experts is chosen between 10-50 people, and in this research, 20 experts and specialists were questioned. Convergent validity test was used for the validity of the questions and Cronbach's alpha coefficient was used to check the reliability of the questions. The statistical analysis of the data was done by structural equation method in SmartPLS and SPSS software. The indicators examined in this research include: density, urban development, economic development, real estate value, environment, health of the city and citizens, choice and type of travel, greenhouse effects.
Findings and Discussion:
According to the results, the lack of a practical and efficient planning approach that includes a wide range of urban planning components including transportation, land use, and infrastructure requires researchers to develop integrated planning methods. One of these approaches, which can adequately deal with the planning of scattered urban areas, is transportation-oriented development planning. The sensitivity analysis showed that changing the weight of indicators in optimistic, pessimistic and average views has no significant effect on the levels of transportation-oriented development. As a result, the determined transportation development levels showed a high degree of reliability at the neighborhood scale in Tabriz city. According to the purpose of the research, 3 scenarios were done, according to the results of the research, the first scenario is sustainable and green transportation. It is an optimistic scenario in which most of the goals of sustainable transportation have been realized. The second scenario (continuation of the status quo and dependence on private cars): In this scenario, the continuation of the status quo in the transportation network and car ownership and the tendency to use private cars among citizens has increased. The third scenario (chaos): It is a scenario in which there is a long distance to reach the goals of sustainable transportation.
 
Conclusion:
Transportation within the city of Tabriz is facing problems such as weak public transportation, increase in car ownership, crowded roads, inappropriate use of land, lack of side facilities, etc. The failure to solve these problems along with the uncertainties that may occur in the future can cause a crisis and will definitely take us away from the goals of sustainable development. Planning in the field of transportation and achieving sustainable development requires a long-term view that is associated with uncertainty; therefore, it requires the use of approaches that have the ability to deal with uncertainties. The lack of a functional and efficient planning approach including a wide range of urban planning components including transportation, land use, and infrastructure requires researchers to develop integrated planning methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Future study
  • Urban sprawl
  • Tabriz
  • Transportation oriented development
  • Mixed land use

مراجع

منابع
حسینزاده دلیر، ک. و آذر، ع.، 2680 . جایگاه شهرسازی جدید در توسعه پایدار شهری، مجموعه مقالات همایش محیط زیست و
.126- توسعه پایدار شهری، انتشارات دانشگاه مازندران، 282
درگاهی، م.، رضویان، م. و توکلی نیا، ج.، 2622 . بازآفرینی سکونتگاههای غیررسمی با بهرهگیری از الگوی توسعه مبتنی بر حمل
و نقل TOD .30-21 ،)1( )نمونه موردی: شهر همدان(، پژوهشهای دانش زمین، 12
https://dx.doi.org/10.52547/esrj.12.2.74.
رستگار، س.، امین زاده، ب.، نوری، ش. و امین زاده، ب.، 2623 . مدل پیشنهادی تراکم سکونت و توزیع فعالیت برای انطباق با اصول
TOD .23-18 ،)18( )مورد مطالعه: منطقه 21 شهر تهران(، مطالعات شهری، 3
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_60897.html?lang=fa.
رسولزاده شیخ، ش.، رضا حقیقی، ف. و آزموده، م.، 2623 . ارزیابی دسترسی پیاده در کاربریهای شهری با رویکرد توسعه مبتنی
.231-202 ، بر حمل و نقل همگانی )مطالعه موردی: منطقه 3 تهران(، مدیریت شهری، 01
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=483752.
رستگار، س.، امین زاده، ب.، نوری، ش. و امین زاده ب.، 2623 . مدل پیشنهادی تراکم سکونت و توزیع فعالیت برای انطباق با اصول
TOD .23-18 ،)18( )مورد مطالعه: منطقه 21 شهر تهران(، مطالعات شهری، 3
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_60897.html?lang=fa.
سالکی ملکی، م.، قنبری، ا. و قاسمی خویی، م.، 2628 . ارزیابی فضایی هستههای فرعی پیشنهادی طرح جامع جدید شهر تبریز
برای تبدیل به مراکز توسعه حملونقلمحور ) TOD -16 ، (، برنامه ریزی فضایی، 60
.03 https://dx.doi.org/10.22108/sppl.2019.112511.1273.
کلانتری، م.، احدنژاد روشتی، م.، مشکینی، ا. و نوروزی، م.، 2622 . تحلیل ساختاری-کارکردی توسعه حمل و نقل محور در محدوده
.210-201 ،)68( طرح ترافیک کلانشهر تهران، برنامهریزی منطقهای، 24
http://jzpm.marvdasht.iau.ir/article_4062.html.
مفرح بناب، م.، مجنونی توتاخانه، ع.، سلیمانی، ع. و آفتاب، ا.، 2623 ، ارزیابی و تحلیل وضعیت پایداری در کلانشهرها، مطالعه
.203-204 ،)218(2( موردی: مناطق دهگانه شهر تبریز، تحقیقات جغرافیایی، 66
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=528215.
مطیعیان، ح.، مسگری، م. و اصلانی، م.، 2628 . ارائه شاخص توسعه حمل و نقل محور در مناطق شهری از طریق آنالیزهای مکانی
.63-00 ،)2( و سیستم استنتاج فازی، مهندسی فناوری اطلاعات مکانی،
Acampa, G., Contino, F., Grasso, M. and Ticali, D., 2019. Evaluation of Infrastructure: Application of TOD to Catania Underground Metro Station. AIP Conf. Proc. 2186(1), 1-12. https://doi.org/10.1063/1.5138078.
Ali, L., Nawaz, A., Iqbal, S., Aamir Basheer, M., Hameed, J., Albasher, G., Shah, S.A.R. and Bai, Y., 2021. Dynamics of Transit Oriented Development, Role of Greenhouse Gases and Urban Environment: A Study for Management and Policy. Sustainability, 13, 1-14, 2536. https://doi.org/10.3390/su13052536.
Basheer, M.A., Boelens, L. and Bijl, R.V.D., 2020, Bus Rapid Transit System: A Study of Sustainable Land-Use Transformation, Urban Density and Economic Impacts. Sustainability, 12, 1-22, 3376.
https://doi.org/10.3390/su12083376.
Boarnet, M.G. and Crane, R., 1998. Public finance and transit-oriented planning: new evidence from southern California. J. Plan. Educ. Res. 17(3), 206-219. https://doi.org/10.1177%2F0739456X9801700302.
Carlton, I., 2019. Transit Planners’ Transit-Oriented Development-Related Practices and Theories, Journal of Planning Education and Research, 39(4), 508-519.
https://doi.org/10.1177%2F0739456X19878867
Cervero, R., Ferrell, C. and Murphy, S., 2002. Transit-oriented development and joint development in the United States: A literature review. Sponsored by the Federal Transit Administration, 52, 1-144.
Chan, N.W., Nakamura, A., Imura, H. and Ao, M., 2016. Transit Oriented Development. In Sustainable Urban Development; Water Watch Penang & Yokohama City University: Yokohama, Japan, 177-183.
Gaputra, A.D., Widiastuti, I. and Dwi Estika, N., 2020. The Implementation of Transit-Oriented Development Concepts on Pedestrian Pathways in the City of Bandung. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 532(3), 1-18, 012019. https://doi.org/10.1088/1755-1315/532/1/012019.
Harmain, R., Hasibuan, H.S. and Sodri, A., 2021. Carrying capacity of transit-oriented development (TOD) area in Jakarta. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 716(1), 1-15. 012131. https://doi.org/10.1088/1755-1315/716/1/012131.
Higgins, C. and Kanaroglu, P., 2018. Rapid transit, transit-oriented development, and the contextual sensitivity of land value uplift in Toronto. Urban Studies, 10(55), 2197-2225.
https://doi.org/10.1177%2F0042098017712680.
Huang, R., Grigolon, A., Madureira, M. and Brussel, M., 2018. Measuring transit-oriented development (TOD) network complementarity based on TOD node typology. J Transp Land Use, 11(1), 1-19, https://doi.org/10.5198/jtlu.2018.1110.
Ibraeva, A., Correira, G.H., Silva, C. and Antunes, A.P., 2020. Transit oriented development: a review of research achievements and challenges. Transportation research part A 132, 110-130.
https://ideas.repec.org/a/eee/transa/v132y2020icp110-130.html.
Jain, D., Singh, E. and Ashtt, R., 2020. A Systematic Literature on Application of Transit Oriented Development, International Journal of Engineering and Advanced Technology (IJEAT), 9(3), 2542-2552. https://doi.org/10.35940/ijeat.C5415.029320.
Khare, R., Villuri, V.G.K., Chaurasia, D. and Kumari, S., 2020a. Evaluating transit-oriented development using a sustainability framework: a case study of Bhopal. In: Ghosh J, da Silva I (eds) Applications
of geomatics in civil engineering. Lecture Notes in Civil Engineering, 33, 23-56. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-13-7067-0_26.
Khare, R., Villuri, V.G.K., Chaurasia, D. and Kumari, S., 2021. Measurement of transit-oriented development (TOD) using GIS technique: a case study. Arabian Journal of Geosciences, 14(10). 1-23. https://doi.org/10.1007/s12517-021-07142-y.
Knowles, R.D., Ferbrache, F. and Nikitas, A., 2020. Transport's historical, contemporary and future role in shaping urban development: Re-evaluating transit oriented development. Cities, 99, 51-68. 102607.
http://www.sciencedirect.com/science/journal/02642751.
Li, Z., Han, Z., Xin, J., Luo, X., Su, S. and Weng, M., 2019. Transit oriented development among metro station areas in Shanghai, China: variations, typology, optimization and implications for land use planning. Land Use Policy, 82, 269-282. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2018.12.003.
Liang, Y., Du, M., Wang, X. and Xu, X., 2020. Planning for urban life: A new approach of sustainable land use plan based on transit-oriented development. Eval Program Plann, 25, 1-21.101811. doi: 10.1016/j.evalprogplan.
Loo, B.P., Chen, C. and Chan, E.T., 2010. Rail-based transit-oriented development: Lessons from New York City and Hong Kong. Landsc. Urban Plan, 97, 202-212.
https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2010.06.002.
Mei, Z., Kong, L. and Zheng, W., 2020. TOD Parking Demand Models for New Urban Areas in China. Sustainability, 12(20), 1-15. 8406. https://doi.org/10.3390/su12208406.
Matieian, H., Mesgari, M. and Aslani, M., 2019. presenting the index of transportation-based development in urban areas through spatial analysis and fuzzy inference system, Spatial Information Technology Engineering, 7(1), 37- 54. http://jgit.kntu.ac.ir/article-1-677-fa.html.
Padeiro, M., Louro, A. and da Costa, N.M., 2019. Transit-oriented development and gentrification: A systematic review. Transport Reviews, 39(6), 733-754.
https://doi.org/10.1080/01441647.2019.1649316.
Pongprasert, P. and Kubota, H., 2019, TOD residents’ attitudes toward walking to transit station: A case study of transit-oriented developments (TODs) in Bangkok, Thailand. J. Mod. Transp. 27, 39-51.
https://doi.org/10.1007/s40534-018-0170-1.
Ratner, K.A. and Goetz, A.R., 2013. The reshaping of land use and urban form in Denver through transit-oriented development. Cities, 30, 31-46. https://doi.org/10.1016/J.CITIES.2012.08.007.
Salvesen, D., 1996. Promoting transit oriented development, Urban Land, 37, 31-35.
http://worldcat.org/issn/00420891
Sarmiento, C., Zamorano, L., King, R., Lobo, A. and Herrera, S., 2014. Transit Oriented Development (TOD) Guide for Urban Communities; World Resources Institute: Washington, DC, USA, 2014. Tcrp Res. Results Dig. 52, 1-144. https://wrirosscities.org/research/publication/transit-oriented-development-tod-guide-urban-communities.
Still, T., 2002. Transit-Oriented Development: Reshaping America’s Metropolitan Landscape; On Common Ground, 2002; 3. 44-47. online: https://www.nar.realtor/smart_growth.nsf/Pages/ocg_winter2002_transit_oriented_development.
Taki, H.M., Maatouk, M.M.H., Qurnfulah, E.M. and Aljoufie, M.O., 2017. Planning TOD with land use and transport integration: A review. J. Geosci. Eng. Environ. Technol, 2, 84-94.
https://www.neliti.com/publications/155016/planning-tod-with-land-use-and-transport-integration-a-review#cite.
Thomas, R., Pojani, D., Lenferink, S., Bertolini, L., Stead, D. and van der Krabben, E., 2018. Is transit-oriented development (TOD) an internationally transferable policy concept? Regional Studies, 52(9), 1201-1213. https://doi.org/10.1080/00343404.2018.1428740.
Yildirim, Y. and Arefi, M., 2021. Mapping noise and characteristics of transit-oriented developments (TODs): A Sunbelt region case study. Applied Acoustics, 179, 108053. doi: 10.1016/j.apacoust.2021.108053 .
Zhang, K., Liu, D., Yu, L. and Xie, B., 2021. Rail transit corridor design modeling based on TOD project development. The International Journal of Electrical
فصلنامه علمی توسعه پایدار محیط جغرافیایی
دوره 5، شماره 8
بهار و تابستان
شهریور 1402
صفحه 35-50

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار