توسعه پایدار محیط جغرافیایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

تحلیل آماری بحران حریق در کاربر ی های شهری: مطالعه موردی کلانشهر کرج

    نویسنده

    گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

,

نوع مقاله : پژوهشی

چکیده

پیشینه و هدف: آتش سوزی از دیرباز یک تهدید مهم برای ایمنی شهری، محیط فیزیکی و کیفیت زندگی شهری بوده است. یکی از مهمترین چالش‌هایی که همواره شهرها را تهدید می‌نماید خطر ایجاد و گسترش حریق در محیط‌های شهری است. در حال حاضر کلانشهرهای ایران با معضلات گوناگونی مواجه هستند و یکی از معضلاتی که کلانشهرهای کشور با آن درگیر هستند، مسأله بحران حریق و آتش سوزی و از سوی دیگر ضعف زیرساخت­های خدماتی موجود در آنها است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل آماری بحران حریق در کاربری­های  کلانشهر کرج به عنوان چهارمین شهر بزرگ ایران انجام شده است.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر ماهیت کمی دارد و با استفاده از تکنیک­های مرک و کوداس به تحلیل آماری بحران حریق در کاربری­های شهری در کلانشهر کرج پرداخته شده است. محدودة پژوهش را مناطق 12 گانه کلانشهر کرج تشکیل داده است و تعداد 10 شاخص مرتبط با بحران حریق در کاربری­های شهری در 12 منطقه کلانشهر کرج مورد بررسی قرار گرفته است. داده­های مورد نیاز که از آمارنامه شهر کرج در سال 1398 گرفته شده است، توسط تکنیک مرک وزن دهی شده­ و در تکنیک کوداس به کار گرفته شدند. شاخص­های مورد مطالعه در این پژوهش کمی تعداد حریق صورت گرفته در کاربری مسکونی، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری آموزشی، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری بهداشتی و درمانی، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری خدماتی، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری تجاری، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری صنعتی، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری انبار، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری فضای سبز شهری، تعداد حریق صورت گرفته در وسایط نقلیه و تعداد حریق صورت گرفته در کاربری معابر و گذرگاهها بوده است.
یافته ها و بحث: یافته ­های پژوهش نشان می­دهد که منطقه 11 کلانشهر کرج با امتیاز (3/859) بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده  و این منطقه در وضعیت سبز قرار گرفته است؛ تعداد حریق­های به وجود آمده در کاربری­های شهری این منطقه محدود بوده است. در تکنیک کوداس منطقه 6 کرج با امتیاز (-3/566)، منطقه 10 با امتیاز (-2/605)، منطقه 2 با امتیاز  (-2/469)، منطقه 7 با امتیاز (-0/488) و منطقه 4 با امتیاز (-0/274) کمترین امتیازات را به خود اختصاص دادند. بیشترین بحران حریق در کاربری­های شهری کلانشهر کرج متعلق به منطقه 6 بوده است. تعداد حریق­های به وجود آمده در کاربری­های شهری مناطق 6، 10، 2، 7 و 4 زیاد بوده است و این مناطق در حالت قرمز قرار دارند. میانگین نزدیک ترین همسایگی امتیاز بحران حریق در کاربری­های شهری در مناطق کلانشهر کرج به صورت پراکنده بوده است.
نتیجه گیری: بیشترین حریق­های مربوط به کاربری مسکونی و آموزشی در منطقه 6، بیشترین حریق­های بهداشتی و درمانی در منطقه 4 و بیشترین حریق­های خدماتی در منطقه 5 شکل گرفته است، لازم است متولیان شهر توجه ویژه­ای به این مناطق داشته باشند. بیشترین حریق­های مربوط به کاربری­های تجاری شهر کرج در منطقه 3، بیشترین حریق­های صنعتی در منطقه 10، بیشترین حریق­های کاربری فضای سبز شهری در منطقه 2 و بیشترین حریق­های به وجود آمده در معابر و گذرگاهها در منطقه 5 رخ داده است و ضروری است مدیران شهری توجه ویژه­ای به این مناطق داشته باشند. بیشترین آتش سوزی های شکل گرفته در شهر کرج و به ویژه در مناطق ذکر شده در کاربری های مسکونی رخ داده است. عوامل متعددی در این زمینه نقش دارند؛ ولی دلیل اصلی وقوع این مخاطره به خاطر عدم رعایت اصولی ساخت و ساز و استانداردهای سازه است که اگر به طور صحیح رعایت شود، شهروندان در دام حریق و حوادث بعد از آن نخواهند افتاد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
اکبری، م.، 6044 . به کارگیری تکنیک کوداس به منظور سنجش زیرساختهای شهری در کلانشهرهای ایران، تحقیقات جغرافیایی،
.103-151 ،)3(31 https://georesearch.ir/browse.php?mag_id=38&slc_lang=fa&sid=1
شماعی، ع.، قاسمی کفرودی، س. و مرادی، ث.، 6385 . تحلیل فضایی کالبدی توسعه شهر کرج با تأکید بر شاخصهای رشد هوشمند
.33-51 ،)67( شهری، جغرافیا و مطالعات محیطی، 5 http://ges.iaun.ac.ir/article_598497.html
شیخ کاظم برزگری، م. و معظم، ا.، 6381 . مطالعه آسیبپذیری محیطهای شهری در مقابل حریق مبتنی بر رویکرد شهر تاب آور،
.63- پنجمین کنفرانس بینالمللی مدیریت جامع بحرانهای طبیعی، تهران، 6 https://en.civilica.com/doc/252316/
کرم، ا. و محمدی، اعظم.، 6399 . ارزیابی و پهنهبندی تناسب زمین برای توسعه فیزیکی شهرکرج و اراضی پیرامونی بر پایه فاکتورهای
.58-70 ،)0( طبیعی و روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی، جغرافیای طبیعی، 6
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=123570
. معاونت مالی و اقتصادی شهرداری کرج، 6389 . آمارنامه شهرداری کرج، کرج، 659
https://www.sabteahval.ir/alborz/default.aspx?tabid=34249
Al-Khashali, J.S. and Al-Qutob, M.A., 2007. Effectiveness of management information systems and their impact on crisis management: Field study on Jordanian industrial companies. Jordanian Business Administration Journal, 3(1), 24-45.
https://journals.ju.edu.jo/JJBA/article/download/1349/1340
Al Thani, F.B.H. and Obeidat, A.M., 2020. The impact of strategic leadership on crisis management, International Journal of Asian Social Science, 10(6), 307-326.
https://doi.org/10.18488/journal.1.2020.106.307.326
Bukhoriev, S.M., 2018. Some aspects of organizing strategic management accounting in crisis management. Accounting Analysis Auditing, 5(4), 40-45.
https://doi.org/10.26794/2408-9303-2018-5-4-40-45
Cantizano, A., Caro, R., Fernández, M. and Ayala, P., 2022. Human Factors in the Model of Urban Fire Spread in Madrid (Spain) Focused on the Poor Population. Sustainability, 14(8), 1-13.
https://doi.org/10.3390/su14084486
Han, B., Hu, M., Zheng, J. and Tang, T., 2021. Site Selection of Fire Stations in Large Cities Based on Actual Spatiotemporal Demands: A Case Study of Nanjing City. International Journal of Geo-Information, 10(8), 1-20. https:// doi.org/10.3390/ijgi10080542
Hazaa, Y.M.H., Almaqtari, F.A., Alswidi, A. and Tan, A.w.k., 2021. Factors Influencing Crisis Management: A systematic review and synthesis for future research. Cogent Business & Management, 8(1), 1-45. https://doi.org/10.1080/23311975.2021.1878979
Joshi, N., Wende, W. and Tiwari, P.C., 2022. Urban Planning as an Instrument for Disaster Risk Reduction in the Uttarakhand Himalayas, Mountain Research and Development, 42(2), D13-D21.
https://doi.org/10.1659/MRD-JOURNAL-D-21-00048.1
Joshi, N., 2021. Adopting a governance lens to address urban risks in the Uttarakhand Himalayas: The case of Almora, India, International Journal of Disaster Risk Reduction, 54, 1-10.
https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2021.102044
Keshavarz Ghorabaee, M., Zavadskas, E.K., Turskis, Z. and Antucheviciene, J., 2016. A New Combinative Distance-Based Assessment (CODAS) Method for Multi-Criteria Decision-Making. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 3(50), 25-44.
https://www.researchgate.net/publication/308697546
Keshavarz Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E.K., Turskis, Z. and Antucheviciene, J., 2021. Determination of Objective Weights Using a New Method Based on the Removal Effects of Criteria (MEREC). Symmetry, 13(4), 1-20. https://doi.org/10.3390/sym13040525. Li, S., Tao, G. and Zhang, L., 2018. Fire Risk Assessment of High-rise Buildings Based on Gray-FAHP Mathematical Model. Procedia Engineering, 211, 395-402.
https:// doi:10.1016/j.proeng.2017.12.028.
Liu, Z.G., Li, X.Y. and Jomaas, G., 2022. Effects of governmental data governance on urban fire risk: A city-wide analysis in China. International Journal of Disaster Risk Reduction, 78, 103-138.
https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2022.103138.
Mao, K., Chen, Y., Wu, G., Huang, J., Yang, W. and Zelong, X., 2020. Measuring Spatial Accessibility of Urban Fire Services Using Historical Fire Incidents in Nanjing, China. International Journal of Geo-Information, 9(10), 1-17. https://doi.org/10.3390/ijgi9100585.
Masoumi, Z., Genderen, J.V.L. and Maleki, J., 2019. Fire Risk Assessment in Dense Urban Areas Using Information Fusion Techniques. International Journal of Geo-Information, 8(12), 1-20.
https://doi.org/10.3390/ijgi8120579.
Marchi, M., Chianucci, F., Ferrara, C., Pontuale, G., Pontuale, E., Mavrakis, A., Morrow, N., Rossi, F. and Salvati, L., 2021. Sustainable Land-Use, Wildfires, and Evolving Local Contexts in a Mediterranean Country, 2000-2015. Sustainability, 10(11), 1-13. https://doi.org/10.3390/su10113911.
Oliver-Smith, A., Alcántara-Ayala, I., Burton, I. and Lavell, A., 2017. The social construction of disaster risk: Seeking root causes. International Journal of Disaster Risk Reduction, 22, 469-474.
https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2016.10.006.
Omar, M., Mahmoud, A. and Abdul Aziz, S., 2023. Fire Safety Index for High-Rise Buildings in the Emirate of Sharjah, UAE. Fire, 6(2), 1-16. https://doi.org/10.3390/fire6020051.
Zhang, X., Yao, J., Sila Nowicka, K. and Jin, Y., 2020. Urban Fire Dynamics and Its Association with Urban Growth: Evidence from Nanjing, China. International Journal of Geo-Information, 9(4), 1-19.
https://doi.org/10.3390/ijgi9040218.
Zhao, H., Yu, Z. and Zhu, J., 2023. A Real-Time Pre-Response Experiment System for High-Rise Building Fires Based on the Internet of Things. Fire, 6(7), 1-23. https://doi.org/10.3390/fire6070271.
Zimmermann, M. and Keiler, M., 2015. International frameworks for disaster riskreduction: Useful Guidance for sustainable mountain development?. Mountain Research and Development, 35(2), 195-202.
https://doi.org/10.1659/MRD-JOURNAL-D-15-00006.1.
توسعه پایدار محیط جغرافیایی
دوره 5، شماره 8
بهار و تابستان
شهریور 1402
صفحه 154-170
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار