توسعه پایدار محیط جغرافیایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

تحلیل سیستمی پیشران های کلیدی موثر بر توسعه گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد

    نویسندگان

    1 گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

    2 گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

,

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

چکیده

پیشینه و هدف
جمع بندی نتایج بررسی پیشینه تحقیق نشان می دهد توسعه گردشگری پایدار به دلیل اهمیت آن و آثار بالقوه مثبت و منفی که به همراه دارد بدون برنامه­ریزی امکان­پذیر نخواهد بود؛ لذا اتخاذ سیاست­های اصولی از راه فرایند برنامه­ریزی­ها و مدیریت ضروری خواهد بود. بنابراین مدیریت شهری و روستایی می­تواند با آگاهی از پیشران­های کلیدی در راستای توسعه پایدار گردشگری حرکت نماید. بررسی ادبیات موضوع در این پژوهش نشان می­دهد که در کنار توجه به توسعه پایدار گردشگری با تعیین پیشران­های کلیدی در دنیای به شدت رقابتی در برنامه­ریزی و مدیریت­ها، نیاز به رویکردی خلاقانه نیز وجود خواهد داشت تا شاخص­های مورد نظر، جهت بررسی با نگاهی خلاقانه تعیین و مورد بررسی قرار گیرند. بنابراین پژوهش پیش­رو قصد دارد که با تکیه بر دیدگاه نوین برنامه­ریزی و با استفاده از روش­های خاص آینده پژوهی به شناسایی عوامل کلیدی موثر بر توسعه گردشگری خلاق شهرستان بروجرد بپردازد.
روش­ شناسی
پژوهش حاضر از نظر ماهیت تحلیلی و اکتشافی مبتنی بر رویکرد آینده­پژوهی و روش پیمایشی و میدانی می­باشد؛‌ همچنین به لحاظ گردآوری داده­ها از نوع ترکیبی می­باشد. جامعه آماری پژوهش شامل35 نفر از متولیان سازمان­ها و کارشناسان متخصص مرتبط با موضوع در شهرستان بروجرد می­باشد. در بخش کیفی جهت شناسایی  نیروهای پیشران و عدم قطعیت­ها از مشاهده، پویش محیطی و مطالعات اسنادی، بحث­های گروهی و مصاحبه نیمه ساختار یافته (تکنیک دلفی) و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. با نگاهی به رویکرد PESTEL،‌ ابعاد و متغیرهای موثر بر توسعه گردشگری خلاق همچون ابعاد محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و ... در این شهرستان مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با استفاده از نرم افزار MICMAC پیشران­های کلیدی مؤثر بر توسعۀ گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد شناسایی و رتبه­بندی شده اند.
 
 
یافته­ها و بحث
یافته های تحقیق و نحوه پراکنش متغیرها در صفحه پراکندگی جهت تعیین وضعیت پایداری و ناپایداری سیستم در محدوده مورد مطالعه، حاکی از ناپایداری سیستم است. یعنی گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد در وضعیت مناسبی قرار ندارد. در نهایت با توجه به رتبه­های به دست آمده از تاثیرگذاری مستقیم و غیر مستقیم متغیرها، 10عامل کلیدی به عنوان شاخص­های کلیدی مؤثر برتوسعه گردشگری خلاق شهرستان بروجرد انتخاب شدند که عبارتند از: «افزایش میدان­های هوایی، ریلی و زمینی به شهرستان  »؛ «بازاریابی و حمایت از سرمایه گذاران  »؛ «دسترسی به شبکه جهانی نت  »؛ « ارتقای سطح زبان­های خارجی و ارتباط با دانشگاه­ها و صنعت  »؛ «ارتقای سطح دانش کارکنان واحدهای گردشگری»؛ « توجه به تنوع قومیتی و فرهنگی»  ؛ «مشارکت بومیان و توجه به اقشار آسیب پذیر» ؛ «حمایت از آیین­ها و سنت­های جامعه­ی شهری و روستایی و برگزاری رویدادها»؛  «اخلاق مداری و حفظ امنیت اجتماعی» و «اشتغال زایی در بخش گردشگری». بدین ترتیب سناریوهای آینده وضعیت گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد  نیز می­بایست بر اساس این عوامل طراحی شوند.
نتیجه­گیری
براساس نتایج به دست آمده، چندین عامل کلیدی به عنوان شاخص­های کلیدی مؤثر برتوسعه گردشگری خلاق شهرستان بروجرد در آینده انتخاب شدند که رتبه یک تا سه آن به ترتیب شامل افزایش میدان­های هوایی، ریلی و زمینی به شهرستان، بازاریابی و حمایت از سرمایه گذاران و دسترسی به شبکه جهانی نت است. همچنین براساس یافته­های تحقیق، پیشران­های نهایی موثر بر گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد به ترتیب شامل «عوامل اجتماعی –فرهنگی با چهار پیشران» ، «عوامل اقتصادی با دو پیشران»، «عوامل آموزشی با دو پیشران» و« عوامل زیرساختی و کالبدی با یک پیشران» است. از مهمترین نتایج این تحقیق، وضعیت توزیع و پراکنش متغیرهای موثر بر گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد می باشد که حاکی از ناپایداری وضعیت سیستم در محدوده مورد مطالعه است که نشان از لزوم توجه هر گونه برنامه­ریزی با در نظر گرفتن عدم قطعیت­های آینده و با بهره­گیری از دانش آینده­نگاری خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
شوارتز، پ.، 1398 . هنر دورنگری: برنامهریزی برای آینده در دنیایی با عدم قطعیت، انتشارات مرکز آیندهپژوهی علوم و فناوری
دفاعی، موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، چاپ دوم، تهران، 262 ص.
علیاکبری، ا.، پوراحمد، ا. و جلالآبادی، ل.، 1397 . شناسایی پیشرانهای مؤثر بر وضعیت آینده گردشگری پایدار شهر کرمان با
رویکرد آیندهپژوهشی، گردشگری و توسعه: 7 ( 1 ،) 156 - 178 . https://www.itsairanj.ir .
سرائی، م.، علی زاده شورکی، ی. و رضایی، م.، 1399 . شناسایی پیشرانهای کلیدی موثر در گردشگری پایدار و تدوین مطلوبترین
سناریو )مورد پژوهشی: شهر تاریخی میبد(، کاوشهای جغرافیایی مناطق بیابانی: 8 ( 1 ،) 113-131 . https://old.sid.ir
صاحبی پورفرد، م.، خادم الحسینی، ا.، صابری، ح. و مختاری ملک آبادی، ر.، 1401 . تعیین پیشرانهای کلیدی موثر بر وضعیت
آینده گردشگری خلاق شهر اصفهان، جغرافیایی فضای گردشگری: 11 ( 43 ،) 1-22 . https://gjts.malayer.iau.ir .
مهرافزون، م.، 1398 . تبیین چالشها و راهکارها در گردشگری شهرستان بروجرد، جغرافیا و برنامهریزی شهری چشمانداز زاگرس:
11 ( 40 ،) 127 - 154 . https://zagros.borujerd.iau.ir .
مقیمی، ا.، 1393 . معرفتشناسی آیندهپژوهی در رویکردهای نظری به برنامهریزی شهری، معماری و صنعت ساختمان، مدیریت
شهری: 14 ( 38 ،) 75-104 . https://ums.srbiau.ac.ir .
موسوی، م. و کهکی، ف.س.، 1396 . آیندهپژوهی در آمایش سرزمین: نگاهی به کاربرد نرمافزارهای میکمک و سناریو ویزارد،
انتشارات دانشگاه ارومیه، چاپ اول، ارومیه، 250 ص.
Bhaskara, G.I. and Viachaslau, F., 2021. The COVID-19 pandemic and organisational learning for disaster planning and management: A perspective of tourism businesses from a destination prone to consecutive disasters, Journal of Hospitality and Tourism Management: 46(4), 364-375. https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2021.01.011
Balslev Thi Phi, G. and Clausen, H., 2021. Fostering innovation competencies in tourism higher education via design-based and value-based learning, Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education: 29, 116-124. https://www.sciencedirect.com
Buhalis, D., 2005. Information Communication Technology-Revolutionizing Tourism: 30(3), 7-16, DOI:10.1080/02508281.2005.11081482
Castro, C.M.D., 2012. New technology and creative tourism: a case study for the city of Porto as novas tecnologies ecoturism criativo: estudo de caso da cidade do Porto (Doctoral dissertation).
Gordin, V. and Matetskaya, M., 2012. Creative tourism in Saint Petersburg: the state of the art, Journal of Tourism Consumption and Practice: 4(2), 55-68. https://www.researchgate.net
Campbell, C., 2010. Creative tourism providing a competitive edge, Tourism Insights: 3(5), 55-68.
Carlisle, Sh., Johansen, A. and Kunc, M., 2015. Strategic foresight for (coastal) urban tourism market complexity: The case of Bournemouth, Tourism Management journal: 54(10), 81-95. DOI:10.1016/j.tourman.2015.10.005
Duxbury, N., Bakas, F.E., Vinagre de Castro, T. and Silva, S., 2020. Creative tourism development models towards sustainable and regenerative tourism, Sustainability: 13(1), 1-17. https://doi.org/10.3390/su13010002.
European Travel Commission/World Tourism Organization, 2005. City Tourism and Culture: The European experience, Madrid: World Tourism Organization
Florida, R.L., 2002. The rise of the creative class, and how it’s transforming work, leisure, community and everyday life, New York: Basic Books: 29(3), 17-30. https:// DOI:10.2307/3552294
Healy, T.J., Hill, N.J., Barnett, A. and Chin, A., 2020. A global review of elasmobranch tourism activities, management and risk, Marine Policy Journal, Vol. 118, pp https://doi.org/10.1016/j.marpol.2020.103964
Hansard., 2006. 10 November., 2003. Column 32W.
www.publications.parliament.uk/pa/cm200203/cmhansrd/vo031110/text/31110w09.htm (accessed 3 July 2007).
Hettne, B., 2002. Current Trends and Future Options in Development Studies, In Vandana Desai and Robert B. Potter (Eds), The companion to Development Studies, New York: Oxford University Press.
Lewis Nathaniel, M. and Donald, B., 2010. A New Rubric for ‘Creative City’ Potential in Canada’s Smaller Cities, Urban Studies: 47(1), 29-54. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0042098009346867.
Lukoseviciute, G. and Panagopoulos, Th., 2021. Management priorities from tourists’ perspectives and beach quality assessment as tools to support sustainable coastal tourism, Ocean & Coastal Management: 208. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2021.105646
Orlando, L., Ortega, L. and Defeo, O., 2021. Perspectives for sandy beach management in the Anthropocene: Satellite information, tourism seasonality, and expert recommendations, Estuarine, Coastal and Shelf Science: 262, 10-23. https://www.sciencedirect.com.
Postma, A., 2015. Investigating scenario planning–a European tourism perspective, Urnal of Tourism Furures: 1(1), 46-52. https://www.researchgate.net
Paskova, M., Wall, G., Zejda, D. and Zelenka, J., 2021. Tourism carrying capacity reconceptualization: Modelling and management of destinations, Journal of Destination Marketing & Management: 21, 100638. https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2021.100638.
Raymond, C., 2022. Creative Tourism New Zealand: The practical challenges of developing creative tourism. In: G. Richards & J. Wilson (Eds.), Tourism,creativity and development. London: Routledge, 392 p.
Richards, G., 2019. Creativity and tourism in the city, Current Issues in Tourism: 17(2), 119-144. DOI: 10.1080/13683500.2013.783794.
Richards, G., 2020. Designing creative places: The role of creative tourism, Annals of Tourism Research: 85(10), 54-61. https://www.sciencedirect.com.
Richards, G., 2001. Cultural Attractions and European Tourism, Wallingford: CABI, 259 p.
Schwaninger, M., 1989. Trends in leisure and tourism for 2000-2010. Book title, Tourism Marketing and Management Handbook, Prentice Hall, London, 599- 605.
Stolarick, K., Denstedt, M., Donald, B. and Spencer, G.M., 2010. Creativity, tourism and economic development in a rural context: The case of Prince Edward County, Journal of Rural and Community Development: 5(1), 2. Taghdisi, A., Rastghalam. https://www.researchgate.net
VisitBritain, 2006. Cultural Tourism Advisory Guide, London: VisitBritain, 59 p.
Tapfuma, M.M., Musavengane, R. and Magwaza, R., 2023. The role of creative tourism through arts and crafts in promoting inclusive tourism in Zimbabwe, Journal of Tourism and Cultural Change, 1-20. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14766825.2023.2231401
Jamal, T. and Robinson, M., 2009. Tourism Studies, second edition, London, 250 p.
Zhang, Y., Yang, H. and Wang, G., 2021. Monitoring and management of high-end tourism in protected areas based on 3D sensor image collection, Displays Journal: 70(10), 102089 https://doi.org/10.1016/j.displa.2021.102089.
توسعه پایدار محیط جغرافیایی
دوره 5، شماره 9
پاییز و زمستان
بهمن 1402
صفحه 163-179
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار