• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

توسعه پایدار محیط جغرافیایی

  1. صفحه اصلی
  2. الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهرایلام

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهرایلام

    نویسندگان

    • کرامت اله زیاری 1
    • سید عباس رجایی سید عباس 1
    • رسول داراب خانی 2

    1 گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران

    2 پردیس کیش، دانشگاه تهران، تهران، ایران

,

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

10.48308/sdge.2023.230355.1114
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

پیشینه و هدف
سیل به عنوان یکی از بلایای طبیعی از چالش های اصلی برای کشورهای در حال توسعه است که همراه با تلفات جانی و مالی هر ساله بسیاری از کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار می دهد. در ایران نیز سیل به عنوان یکی از حوادث پرتکرار طبیعی است که به سبب برخی دخالت های انسانی در طبیعیت و شهرسازی ناسازگار با عوامل طبیعی سبب بروز خسارات زیادی می شود. بسیاری از شهرهای ایران از نظر روند توسعه فیزیکی با محدودیت های ژئومورفولوژیکی مواجه هستند و همین امر باعث توسعه این شهرها به سمت زمین های نامناسب و سیل خیز شده است. شهر ایلام از جمله شهرهای است که به دلیل همین شرایط به سمت حریم رودخانه گسترش یافته است. مدیریت شهری و ضعف های آن از یک طرف و مدیریت بحران به شیوه سنتی(تکیه بر امداد و نجات پس از بحران) سبب شده است تا در بحران سیل اخیر این شهر تلفات جانی و مالی را متحمل شود. مقاله حاضر با استفاده از نتایج پژوهشهای مذکور و روش آینده پژوهی در پی دستیابی به الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهر ایلام است.
روش شناسی
نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی – تحلیلی و پیمایشی است. برای جمع‌آوری اطلاعات و شناخت وضع موجود از روش اسنادی و از روش میدانی مبتنی بر پرسشنامه خبرگانی استفاده شده است. در این بررسی ابعاد و شاخص های اثرگذار بر اساس مطالعات نظری استخراج و جهت دستیابی به  هدف و ارائه الگو و سناریو از روش آینده‌پژوهی از طریق نرم‌افزار میگ مک استفاده شده است .جامعه آماری شامل خبرگان و کارشناسان مربوط به حوزه سوانح طبیعی و مدیریت بحران از جمله کارشناسان جمعیت هلال احمر، اداره کل مدیریت بحران، شرکت آب و فاضلاب منطقه ای، دانشگاه علوم پزشکی، شهرداری و...  (تعداد 30 نفرحجم نمونه با استفاده از روش دلفی)می‌شود. محدوده مکانی پژوهش نیز ، شهر ایلام مرکز استان ایلام می باشد. مهمترین ابعاد مورد بررسی در این پژوهش عبارتند از ابعاد طبیعی(نوع خاک، رودخانه های دائمی، توپوگرافی، رژیم بارندگی)، کالبدی(فرسودگی بافت، نوع کاربری زمین، رعایت همجواری‌ها ، تراکم ساختمانی، نوع بافت شهرو...)، مدیریتی(قوانین شهری ، نظارت بر ساخت و سازها ، مدیریت آبهای سطحی ، مکانیابی کاربری های حساس و حیاتی، رعایت حرایم،، نظام مدون مدیریت بحران، مدیریت شهری واحد، هماهنگی و هم افزایی دستگاههای اجرایی، تخصص گرایی در مدیریت شهری، نظام مستند سازی و انتقال دانش، تحقق مدیریت محلی، تفکیک و تدقیق وظایف بین نهادهای شهری،تخصیص مالی مناسب براساس برنامه)، اقتصادی(مالکیت، درآمد و بیمه)، اجتماعی فرهنگی(تراکم جمعیت، مشارکت عمومی، آگاهی عمومی).
یافته ها و بحث
مقاله حاضر با از چارچوب مکاتب رفتاری و ساختاری مطابق واقعیت شهر ایلام؛ الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهر ایلام را ارائه داده است. با تأکید بر این مکتب ، ابعاد اجتماعی و اقتصادی و شاخص های مربوطه جهت پاسخگویی به سؤال مقاله تدوین شده است . با توجه به مطالبی که ذکر شد می‌توان اسم دیدگاه مورداستفاده در مقاله حاضر را دیدگاه تدوینی مکاتب ساختاری رفتاری مدیریت بحران سیلاب شهری مطابق با واقعیت گذاشت ؛ زیرا بر اساس واقعیات مکاتب اشاره شده، شاخص های مربوطه جهت دستیابی به الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهر ایلام ،تنظیم و تدوین‌شده است. 36 عامل کلیدی مؤثر بر وضعیت کنونی مدیریت بحران سیلاب شهر ایلام که توسط متخصصین امر وزن دهی شده اند در نرم افزار میگ مک مورد بررسی و تحلیل کمی قرار گرفته است و  با عنایت به عوامل شناسایی شده وضع موجود مدیریت بحران(که سنتی می باشد) ، راهبردهای متناسب با وضعیت موجود مدیریت بحران سیلاب شهر ایلام ارائه‌شده است.
نتیجه گیری
خروجی این پژوهش حاکی از آنست که؛ در شهرهای کمتر توسعه یافته ونقاط شهری محروم کشورایران چنانچه وضعیت موجود نظام مدیریت بحران آن سنتی باشد، بر پایه نظریه تدوینی مکاتب رفتاری و ساختاری مطابق واقعیت، می توان به ارائه الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهری رسید که نمونه آن شهر ایلام می باشد و مقاله حاضر این امر را تایید نموده و قابل تعمیم به شهرهایی که دارای شرایط مشابه هستند می باشد.

کلیدواژه‌ها

  • مدیریت بحران
  • سیلاب
  • پیشگیری
  • ساختار
  • ایلام

موضوعات

  • جغرافیا و برنامه ریزی شهری
  • XML
  • اصل مقاله 915.1 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
بهنیافر، ا.، قنبرزاده، ه.، پاد، س. و اسدی، م.، 1395 . پهنهبندی مناطق حساس ریسک سیل گیری با استفاده از مدل تحلیل سلسله
مراتبی AHP با تاکید بر ژئومورفولوژی شهری، مطالعه موردی: آبخیز شهر شاندیز، چهارمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در
علوم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و شهرسازی. https://civilica.com/doc/520447
جمعیت هلال احمر استان ایلام، گزارش تفصیلی سیل ایلام.، 1394 .
درستکار گل خیلی، ه.، یوسفی، ی.، رمضان زاده لسبویی، م. و رورده، ه.، 1394 . ارزیابی میزان تاب آوری سکونتگاهها در برابر مخاطره
سیلاب در روستاهای منتخب حوضه نکارود، تحلیلی فضایی مخاطرات محیطی: 2 ( 4 ،) 15-30 .
https://www.sid.ir/paper/264723/fa
طرح آمایش سرزمین استان ایلام، مهندسین مشاور شرق ایند.، 1398 . سازمان برنامه و بودجه کشور.
غضنفرپور، ح.، صداقت کیش، م.، سلیمانی دامنه، م. و صباحی گراغانی، ی.، 1398 . سنجش واکنش مدیران شهری در رویارویی با
مخاطره محیطی سیل با تأکید بر تابآوری )مطالعه موردی: شهر جیرفت(، جغرافیا و پایداری محیط، 30 ، 107 - 127 ، doi: 10.22126/GES.2019.1066
قنبری، ی. و فتاحی، ز.، 1391 . بررسی جاذبههای گردشگری بالقوه اکوتوریسم و توریستی استان ایلام، نخستین همایش ملی
گردشگری و طبیعتگردی ایران زمین. https://civilica.com/doc/195770
کیت اسمیت.، 1394 . مخاطرات محیطی، ترجمه ابراهیم مقیمی، انتشارت سمت.
مطالعات سیلاب شهر ایلام، مهندسین مشاور باران نمود پارس.، 1395 .
نوجوان، م.، صالحی، ا.، امیدوار، ب. و فریادی، ش.، 1395 . تحلیل رویکرد نظری مدیریت سوانح طبیعی در ایران با استفاده از مفهوم
فراتحلیل، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست 23 ( 11 ،) 115-133 .
https://jest.srbiau.ac.ir/article_9657_5b1f02c4226a9d14cd9938ee1e9600cd.pdf
Kuhlicke, C., Seebauer, S., Hudson, P., Begg, C., Bubeck, P., Dittmer, C., Grothmann, T., Heidenreich, A., Kreibich, H., Lorenz, D.F., Masson, T., Reiter, J., Thaler, T., Thieken, A.H. and Bamberg, S., 2020. The behavioral turn in flood risk management, its assumptions and potential implications, WIREs Water: 7(3). 1-22. https://doi.org/10.1002/wat2.1418
Iqbal, Md.I., Afroz, S. and Kabir, I., 2021. Plan a Condensed Risk Model using Fuzzy Logic for Natural Disaster Management, International Journal of Engineering Research & Technology:10(04), 34-40. DOI: 10.17577/IJERTV10IS040024
Bayazıt, Y., Koç, C. and Bakış, R., 2020. Urbanization impacts on flash urban floods in Bodrum Province, Turkey, Hydrological Sciences Journal: 66(01), 118-133. https://doi.org/ 10.1080/02626667.2020.1851031
Driver, T., Henstra, D. and Thistlethwaite, J., 2020. Managing urban flood risk: An expert assessment of economic policy instruments, Journal of Urban Affairs: 44(8), 1154-1167. https://doi.org/10.1080/07352166.2020.1782225
Kong, F., Sun, Sh. And Wang, Y., 2021. Comprehensive Understanding the Disaster-Causing Mechanism, Governance Dilemma and Targeted Countermeasures of Urban Pluvial Flooding in China: 13(13), 2-17. Doi: https://doi.org/10.3390/ w13131762
Guo, E.L., Zhang, Z.Q. and Ren, X.H., 2014. Integrated risk assessment of flood disaster based on improved set pair analysis and the variable fuzzy set theory in central Liaoning Province. China. Nat. Hazards Journal: 74(2), 947-965. DOI:10.1007/s11069-014-1238-9
Gill, S., 2004. Literature Review: Impacts of Climate Change on Urban Environments, Oxford Road, Manchester, M13 9PL, University of Manchester, 1-72 http://hummedia.manchester.ac.uk/institutes/mui/research/downloads/asccue_litreview.pdf
Barbaro, G., Miguez, M.G., De Sousa, M.M., Da Cruz Franco, A.B.R., De Magalhaes, P.M.C., Foti, G., Valadao, M.R. and Occhiuto, I., 2021. Innovations in Best Practices: Approaches to Managing Urban Areas and Reducing Flood Risk in Reggio Calabria (Italy): 13(6), 1-22, https://doi.org/10.3390/su13063463
Rana, I.A., Asim, M., Aslam, A.B. and Jamshed, A., 2021. Disaster management cycle and its application for flood risk reduction in urban areas of Pakistan, Urban Climate: 38, 100878. https://doi.org/10.1016/j.uclim.2021.100893
Da Silvaa, L.B.L., Alencara, M.H. and De Almeidab, A.T., 2020. Multidimensional flood risk management under climate changes: Bibliometric analysis, trends and strategic guidelines for decision-making in urban dynamics, International Journal of Disaster Risk Reduction: 50, 101865. https://diog.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101865
Ertan, S. and Celik, R.N., 2020. The Assessment of Urbanization Effect and Sustainable Drainage Solutions on Flood Hazard by GIS: 13(4), 2-18. https://diog.org/10.3390/su13042293
Zaki, Z.A., Abdullah, Y.A., Yusup, M. and Abdullah, I.C., 2021. Application of Resilience Model for Flood Management in Local Planning Context, Journal of Administrative Science: 18(1), 237-248. Available online at http:jas.uitm.edu.my
Heinzlefa, C., Robertc, B., Hémonde, Y. and Serre, D., 2020. Operating urban resilience strategies to face climate change and associated: 104(09), 102762. https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102762, p. 2-11
Rezendea, O.M., Da Cruz, De Francoc, A.B.R., De Oliveirab, A.K.B., Jacobs, A.C.P. and Migueza, M.G., 2019. A framework to introduce urban flood resilience into the design of flood control alternatives, Journal of Hydrology: 576(2019), 478-493. https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2019.06.063.
Zhu, H. and Liu, F., 2020. A Group-Decision-Making Framework for Evaluating Urban Flood Resilience: A Case Study in Yangtze River: 13(665), 1-16. https://doi.org/10.3390/su13020665
    • تعداد مشاهده مقاله: 590
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 386
توسعه پایدار محیط جغرافیایی
دوره 5، شماره 9
پاییز و زمستان
بهمن 1402
صفحه 72-89
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 915.1 K
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 590
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 386

APA

زیاری, کرامت اله , سید عباس, سید عباس رجایی و داراب خانی, رسول . (1402). الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهرایلام. توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 5(9), 72-89. doi: 10.48308/sdge.2023.230355.1114

MLA

زیاری, کرامت اله , , سید عباس, سید عباس رجایی , و داراب خانی, رسول . "الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهرایلام", توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 5, 9, 1402, 72-89. doi: 10.48308/sdge.2023.230355.1114

HARVARD

زیاری, کرامت اله, سید عباس, سید عباس رجایی, داراب خانی, رسول. (1402). 'الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهرایلام', توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 5(9), pp. 72-89. doi: 10.48308/sdge.2023.230355.1114

CHICAGO

کرامت اله زیاری , سید عباس رجایی سید عباس و رسول داراب خانی, "الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهرایلام," توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 5 9 (1402): 72-89, doi: 10.48308/sdge.2023.230355.1114

VANCOUVER

زیاری, کرامت اله, سید عباس, سید عباس رجایی, داراب خانی, رسول. الگوی مناسب مدیریت بحران سیلاب شهرایلام. توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 1402; 5(9): 72-89. doi: 10.48308/sdge.2023.230355.1114

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • رتبه علمی نشریه توسعه پایدار محیط جغرافیایی 1401-12-02
 

اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب