نویسندگان
1
گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2
گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3
گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
رشد فزاینده شهرنشینی و نبود مدیریت منسجم شهری منجر به ناکارامدی برنامهریزی در شهرها شده، بهطوری که این ناکارامدی در سطح خرد «محله ای» بیشتر نمایان است. در این راستا توجه به توسعه پایدار شهری- محلی زمانی امکانپذیر خواهد بود که شوراهای محلهای برای آن نقش ویژه ای تدبیر کرده باشند. بر این اساس این مقاله با روش پیمایشی- تحلیلی و مطالعات میدانی و کتابخانه ای اقدام به جمع آوری اطلاعات از ساکنین محله امیرآباد جهت سنجش نقش شوراهای محله ای در توسعه پایدار شهری و ارتباط آن با زیست پذیری شهری نموده است. در این راستا محققین جهت مطالعات میدانی اقدام به تهیه پرسشنامه در 25 متغیر از میان شاخص های اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی، مسکن، زیست محیطی و فرهنگی نموده و سپس به توزیع آن در میان ساکنین محله امیرآباد پرداخته اند. لذا جهت تحلیل نظرات ساکنان در زمینه پایداری محله امیرآباد از نرمافزار SPSS استفاده شده است. همچنین پرسش پژوهش بدین گونه تنظیم شده است؛ چه رابطه‌ای میان شوراهای محلهای و توسعه پایدار آن وجود دارد و این شوراها چگونه می‌توانند به تحقق اهداف توسعه پایدار محلهای کمک نمایند؟ نتایج پژوهش گویای آن است که شورای محله امیرآباد با تغییر بنیادی ساختارهای برنامه ریزی توسعه محله میتواند به پایداری اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی محله در راستای توسعه پایدار محلهای کمک شایان توجهی نماید. در نهایت می توان گفت با مدیریت منسجم محله ای، توسعه پایدار محلی برای زیست پذیری امکانپذیر است.
- -ادهمی، ج.، حاتم‌وند، ز. و خانی، س.، 1389. نقش شهرداری در مدیریت توسعه پایدار شهری: چالش‌ها و موانع پیش روی آن، جایگاه ورزش همگانی در سلامت و شادی شهروندان منطقه ۲ شهر تهران، تهران، شهرداری تهران، شرکت اندیشه سرای شهر، 698 ص.
- -ارجمند سیاه پوش، ا.، 1394. ارزیابی متغیرهای وضعیت توسعه پایدار شهری در شهر اندیمشک و ارائه مدل متناسب، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هشتم، صص 67-83.
- -انصاری، ز. و قربانی سپهر، آ.، 1397. دیدگاهی نوین به مشارکت سیاسی در ایران (با تأکید بر نقش فضای سایبر در انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم)، انتشارات انجمن ژئوپلیتیک ایران، تهران، 512 ص.
- -برک پور، ن. و اسد، ا.، 1388. مدیریت و حکمروایی شهر، دانشگاه هنر، تهران، 258 ص.
- -بزی، خ.، میرکتولی، ج. و زایدلی، س.، 1396. ارزیابی نقش و تأثیر شورایاران محلی بر افزایش مشارکت شهروندان در مدیریت شهری محله محور مطالعه موردی: شهر گرگان، جغرافیا و توسعه، سال پانزدهم، شماره 46، صص 147-168.
- -پاگ، س.، 1383. شهرهای پایدار در کشورهای در حال توسعه، ترجمه ناصر محمد نژاد، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری ایران، 376 ص.
- -پروین، س. و کلانتری، ع.، 1393. بررسی شاخص-های توسعه پایدار شهری در شهر تهران (با رویکرد اجتماعی)، مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران، تهران، 239 ص.
- -پیران، پ.، 1387. حکمروایی شهری، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، تهران: انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری‌های کشور، 883 ص.
- -توکلی‌نیا، ج. و همکاران. 1395. تحلیلی بر نقش مشارکت شهروندان در پایداری محله مورد پژوهی: محلات جماران و ولنجک، پژوهش‌های دانش زمین، سال هفتم، شماره 26، صص 130-145.
- -جان پرور، م. و قربانی سپهر. آ.، 1396. ژئوپلیتیک شهری، انتشارات انجمن ژئوپلیتیک ایران، تهران، 225 ص.
- -حجتـی اشـرفی، غ.، 1383. مجموعـه کامــل قــوانین و مقــررات شــهرداری و شـوراهای اسـلامی-بـا آخـرین اصـلاحات و الحاقـات، نشـر گـنج دانـش، چـاپ سیزدهم، تهـران، 1712 ص.
- -خاکپور، ب.، مافی، ع. و باوان پوری، ع.، 1388. نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محلهای، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره دوازدهم، صص 55-81.
- -دارابی، ح.، 1387. مشارکت، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، تهران: انتشارات سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز، 16 ص.
- -ربانی، ر.، 1385. جامعه شناسی شهری، انتشارات دانشگاه اصفهان، چاپ دوم، اصفهان، 248 ص.
- -رجبی، آ.، 1390. شیوه های مشارکت شهروندی در فرآیندهای توسعه شهری، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 12، صص 101-116.
- -زمانی، ب. و شمس، س.، 1393. ضرورت اتخاذ رویکرد محله- مبنا در احیای بافت‌های تاریخی شهرها، مجله هفت شهر، شماره 45 و 46، صص 72-93.
- -زیاری، ک.، زندوی، م.، آقاجانی، م. و مقدم، م.، 1388. بررسی مشارکت شهروندی و نقش آن در مدیریت شهرهای کوچک (نمونه موردی: شهرهای گله دار، ورزنه و هیدج)، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 13، صص 211-235.
- -صرافی، م. و اسماعیل زاده، ح.، 1384. راهکارهایی برای حل مسائل شهری در ایران، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 217 و 218، صص 136-145.
- -طالبی‌نژاد، م.، 1391. مشارکت شهروندی مهمترین مؤلفه تغییر رویکرد شهرداری از سازمانی- خدماتی به نهادی اجتماعی براساس تحلیل دستاوردهای دو الگو شورایاری و مدیریت محله، مجموعه مقلات شهرداری به منزله نهاد اجتماعی، جلد چهارم، تهران: انتشارات تیسا، 744 ص.
- -غروری‌الخوانساری، م.، 1396. از محله سنتی تا محله معاصر؛ کندوکاوی در راهکارهای احیاء هویت محلی در شهر امروز، مجله معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، شماره 21، صص 61-76.
- -فالکس، ک.، 1381. شهروندی، ترجمه محمدتقی دلفروز، انتشارات کویر، تهران، 248 ص.
- -فنی، ز. و صارمی، ف.، 1392. رویکرد توسعه پایدار محلهای در کلانشهر تهران (مورد: محله بهار منطقه 7)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 30، صص 35-56.
- -قالیباف، م.، 1391. حکومت محلی یا استراتژی توزیع فضایی قدرت سیاسی در ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر، تهران، 241 ص.
- -قانع دستجردی، م.، نصیری، ا. و علی زاده، م.، 1393. نقش و جایگاه مدیریت شهری در برنامهریزی راهبردی، تهران: مجموعه مقالات هفتمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران، 3032 ص.
- -قدیری، م. و ممسنی، س.، 1393. تحلیل تطبیقی شاخص های توسعه پایدار شهر بوشهر با مناطق شهری کشور، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال چهاردهم، شماره 35، صص 49-72.
- -کاظمیان، غ.، قربانی زاده، و. و شفیعا، س.، 1391. دستیابی به توسعه پایدار محلی از طریق ظرفیت اجتماعی ساکنین و فعالان اقتصادی محله غیر رسمی (مطالعه موردی: محله شمیران نو)، فصلنامه مطالعات شهری، شماره چهارم، صص 1-10.
- -کریمی‌زاده، س.، 1396. بررسی جامعه‌شناختی پیامدهای محله‌محوری و نقش آن در شکوفایی مدیریت در کلان‌شهرها، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 32، شماره 3، صص 100-113.
- -کیویستو، پ.، 1385. اندیشه‌های بنیادی در جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، انتشارات نی، چاپ پنجم، تهران، 248 ص.
- -گات‌دینر، م.، 1392. مفاهیم کلیدی در مطالعات شهری، ترجمه فرامرز عظیمی، علی رضائیان قراگوزلو و اسماعیل قادری، تهران: انتشارات آذرخش، 282 ص.
- -گودرزوند چگینی، م.، 1394. توسعه پایدار؛ شاخص-ها و سیاست، فصلنامه سیاست جهانی، دوره چهارم، شماره دوم، صص 215-238.
- -ماجدی، ح.، منصوررضایی، م. و منصوری، ا.، 1393. تأویل کارکرد شناختی فضاهای عمومی محلهای از منظر هویت نمونه موردی: محله نازی‌آباد و مهران تهران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 7، شماره 4، صص 39-61.
- -مسگریان، ه. و همکاران. 1393. توسعه پایدار و ارزیابی میزان مشارکت شهروندی در فرآیند مدیریت شهری؛ مورد پژوهی: شهر تبریز، تهران: مجموعه مقالات هفتمن کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران، 3032 ص.
- -منصوررضایی، م.، مدیری، آ. و رفیعیان، م.، 1392. روشی برای تحلیل خصیصه‌های باهمستانی در نظام محلات شهری، فصلنامه معماری و شهرسازی، دوره 5، شماره 10، صص 69-86.
- -مولایی هشجین، ن.، 1377. تحلیلی پرامون پراکندگی جغرافیایی کوچ‌نشینان بختیاری در ییلاق و قشلاق، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 35، صص 57-68.
- -مهندسین مشاور بوم سازگان، 1386. طرح جامع شهری تهران، 107 ص.
- -مهندسین مشاور نقش جهان پارس، 1386. تهیه الگوی توسعه و طرح تفصیلی منطقه و همکاری با شهرداری منطقه شش، گزارش نهایی، 110 ص..
- -مؤقر، ح.، رنجبر، ا. و پورجعفر، م.، 1394. بازشناسی مفهوم محله در شهرهای کویری ایران، دو فصلنامه مطالعات معماری ایران، سال 4، شماره 8، صص 35-56.
- -نجاتی حسینی، م.، 1380. جامعه مدرن، شهروندی و مشارکت، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 5، صص 6-15.
- -نوابخش، م. و اقبالی، ر.، 1386. توسعه پایدار شهری: مروری بر مفاهیم، روندها و رویدادها، فصلنامه جغرافیای سرزمین، شماره 13، صص 1-7.
- -نوریان، ف. و مظفری‌پور، ن.، 1392. ارزیابی عملکرد مدیریت محله محور با تأکید بر شاخص های سرمایه اجتماعی مورد پژوهی: محلات 7 گانه ناحیه 1 منطقه 21 شهرداری تهران، نشریه هنرهای زیبا، دوره 18، شماره 4، صص 47-56.
- -نیک نیا، م.، 1392. بررسی تأثیر مشارکت مردمی جهت ساماندهی بافت فرسوده شهری با توجه به شاخص‌های توسعه پایدار (مطالعه موردی: بافت فرسوده کوی سجادیه)، نشریه هفت شهر، شماره 44 و 43، صص 80-94.
- -نیکپور، ع.، ملکشاهی، غ. و رزقی رمی، ف.، 1394. ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار شهری با تأکید بر عدالت در توزیع خدمات (مورد مطالعه: شهر بابل)، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، سال ششم، شماره 22، صص 125-138.
-
-
- -Bello, A. and Dola, K., 2014. Sustainable Development and the Role of Local Governance: Experience from Malaysian Model Region, International Journal of Humanities and Social Science, v. 4(1), p. 268-280.
- -Cabalfin, M.R. and Yap, J.T., 2008. Philippine Institute for Development Studies. Surian sa mga Pag-aaral Pangkaunlaran ng Pilipinas, 403 p.
- -Carr, R.K. and et al. 1964. American Democracy in Theory and Partice, NewYork: Holt, Rinehart and Winston Caulfield.
- -Logan & Moloteh, 1987. Urban fortunes: (ed) The Political Economy of Place. Berkeley: university of Chicago Press, 125 p.
- -Maclaren, V., 1996. Urban sustainability reporting Journal of the American Planning Assocciatio.
- - Rex, J. and Moore. Race, R., 1987. Community and Conflict, Oxford, Oxford University Press, 302 p.
- -Robertson, D., Smyth, J. and McIntosh, I., 2008. Neighbourhood Identity, People, Time and Place, Stirling University, pp: 134.
- -World Commission on Environment and Development (WCED), 1987. Our common future, Oxford University Press.
- - www.unisdr.org.
)