نقش سیستمهای اطلاعات جغرافیایی در توسعه امنیت پایدار شهر تبریز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 ژئوپلیتیک، دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی

2 دانشگاه خوارزمی

3 دانشگاه زنجان

4 دانشگاه تهران، گروه جغرافیای سیاسی

چکیده

شهرها به عنوان مراکز ارتباطی و حمل و نقل جهانی، کانونهای اصلی مهاجرت داخلی، بین المللی، حمل و نقل، ارتباطات و
فعالیت های اقتصادی هستند. بنابراین، امروزه با توسعه شهرها و تنوع و پیچیدگی مجموعه های متفاوت، لزوم توجه به فنآوری های
روز برای شناسایی و تجزیه و تحلیل این مسائل را ایجاب نموده است. در مورد مسائل شهری به ویژه توسعه امنیت پایدار شهری،
سیستم اطلاعات جغرافیایی ( GIS ) میتواند در زمینه نظارت بر رشد و تحولات محیط شهری، شناسایی روند و جهات رشد،
امکان سنجی و مسیریابی شبکه های حمل و نقل، مکانیابی کاربردهای مختلف شهری، طراحی منطقه بندی و تهیه طرح های جامع
، تفضیلی و سیال کارکرد خوبی را ارائه دهد. لذا با توجه به اهمیت کاربرد GIS در پرداختن به مسائل توسعه پایدار شهری هدف
این پژوهش بررسی کاربردهای سیستم اطلاعات جغرافیایی در توسعه امنیت پایدار شهر با تأکید بر کلانشهر تبریز است. با توجه
به ماهیت توصیفی پژوهش به منابع کتابخانهای و پژوهش های پیشین استناد شد. در اثنای پژوهش برای تأیید بیشتر مطالب از
نقشه های کلانشهر تبریز، بصورت خروجی سیستم های اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. نتایج گویای آن است که از GIS در
جهت دستیابی به اهداف پایداری و امنیت پایدار در این کلانشهر می توان بهره برد. پس واضح است، با بهره گیری فراگیر و
اندیشمندانه از فناوری سیستم های اطلاعات جغرافیایی مدیران شهری در کلانشهر تبریز قادر به پرورش نیروهای انسانی متبحر و
مجربی خواهند بود که با تأکید بر تخصص آنها، امکان مراقبت و مدیریت اصولی منابع ارزشمند وجود خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The role of GIS in the development of sustainable security in Tabriz

نویسندگان [English]

  • Afshin Mottaghi 1
  • Arash Ghorbani Sepehr 2
  • mahtab amraie 3
  • parisa ghorbani sepehr 4
1 Geopolitic, Geographics at kharazmi university
2 Kharazmi University
3 University of Zanjan
4 MA student of political geography of Tehran University of Tehran
چکیده [English]

Cities, as centers of communication and global transportation, are the main centers of domestic and international migration, transportation, communications and economic activities. Therefore, today, with the development of cities and the diversity and complexity of different sets of systems, it is necessary to pay attention to modern technologies to identify and analyze these issues. In the case of urban issues, especially the development of sustainable urban security, GIS can monitor the growth and development of the urban environment, identify trends and directions of growth, feasibility and routing of transportation networks, location of various urban applications, zoning design and preparation Comprehensive, detailed and fluid designs provide good performance. Therefore, due to the importance of the use of GIS in addressing the issues of sustainable urban development, the aim of this study was and therefore in this study, the applications of GIS in the development of sustainable urban security with emphasis on the metropolis of Tabriz. Due to the descriptive nature of the research, library sources and previous researches were cited. During the research, maps (Tabriz metropolis) output of GIS were used to confirm more. The results show that GIS can be used to achieve the goals of sustainability and sustainable security in this metropolis. So it is clear, with comprehensive and thoughtful use of GIS technology, city managers in the metropolis of Tabriz will be able to cultivate skilled and experienced human resources that by emphasizing their expertise, it will be possible to take care and manage valuable resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Security
  • Sustainable Urban Development
  • GIS
منابع
ارجمند سیاهپوش، ا.، 0330 . ارزیابی متغیرهای وضعیت -
توسعه پایدار شهری در شهر اندیمشک و ارائه مدل
.)0( متناسب، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران: 6
- .76 63
lhttps://jisds.srbiau.ac.ir/article_9233.htm
- حمدی، ح . 6731 . سلسله مراتب شهری، مبانی ،
نظری، نظام شهری، انتشارات وزارت کشور.
افتخاری، ا. و نصری، ق.، 0363 . روش و نظریه در امنیت -
پژوهی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.، تهران.
آقازیارتی فراهانی، م.، 0367 . سیستم اطلاعات جغرافیایی -
و برنامهریزی شهری، مجموعه مقالات اولین همایش GIS
شهری، دانشگاه شمال.
https://civilica.com/doc/22742
بمانیان، م.ر. و محمودی نژاد، ه.، 0366 . امنیت و طراحی -
شهری، انتشارات هله.، تهران.
- . برزگر، ص.، دیوسالار، ا. قربانی، ع. و صداقت، م.، 0337
سنجش و ارزیابی پایداری اجتماعی در شهرهای کوچک
)مطالعه موردی: شهرهای کوچک استان مازندران(،
- .6 31 .)00( فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری: 0
http://shahr.
-
0330 . تعیین موقعیت بهینه کلانتریهای پلیس )مطالعه
موردی: منطقه 6 تبریز( ، فصلنامه دانش انتظامی
- .033 021 .)0( آذربایجان شرقی: شماره 03
http://eastaz.jrl.police.ir/article_13918.html
تمرتاش، ر.، طاطیان، م.ر. اسکندر نژاد، م. قربانی، آ. و -
نوربخش، س. ز.، 0367 . زمینههای استفاده از GIS در
برنامهریزی و مدیریت شهری، مجموعه مقالات اولین
همایش GIS شهری، دانشگاه شمال
. https://civilica.com/doc/22747 /
تقیزاده فانید، ا.، سالکی ملکی، م. ع.، رنجبرنیا، ب.، و -
قاسمی خوئی، م.، 0330 . ارائه الگویی برای استقرار منطقی
ایستگاههای آتشنشانی در شهر تبریز، نشریه امداد و نجات:
.60 .)2( 6
https://jorar.ir/browse.php?a_id=221&sid=1&slc_lang=fa
جانپرور، م.، و تقیزاده ساروکلایی، ا.، 0331 . مخاطرات -
انسانی، تهران: نشر انتخاب.
حافظنیا، م. ر.، 0331 . اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، چاپ -
سوم، مشهد: انتشارات پاپلی.
رفیعیان، م.، سرداری، م.ر. و پولادی، ر.، 0367 . نقش -
فناوری اطلاعات جغرافیایی ) GIS ( در کنترل و توسعه
امنیت شهری، مجموعه مقالات اولین همایش GIS
شهری، دانشگاه شمال.
https://civilica.com/doc/22678
حیدری چیانه، ر.، محمدی ترکمانی، ح. واعظی، موسی.، -
0337 . تحلیلی بر عدالت فضایی و کاربریهای درمانی
مبتنی بر GIS در کلانشهر تبریز، نشریه بیمارستان: 07
- .23 03 .)3(
https://jhosp.tums.ac.ir/browse.php?a_id=5708&sid=1&slc_lang=fa
رستگارپناه، ح.، و سلطانیفر، م.، 0330 . راهبردهای -
01 (. ص ( رسانهای امنیت پایدار، مجله آفاق امنیت: 1
- .61 011
https://ps.ihu.ac.ir/article_200407.html
حسینی، س. ب.، رضازاده، ر.، باقری، م.، عظیمی، ح. ر.، و -
قنبریان، ع.، 0366 . پایداری زیستمحیطی در فضاهای باز
شهری: ارزیابی کیفی محلات مسکونی در تبریز، مجله علوم
- .060 063 .)0( و تکنولوژی محیط زیست: 00
https://jest.srbiau.ac.ir/article_196.html
روستا، ز.، منوری، س.م. درویشی، م. و فلاحتی، ف.، -
0330 . کاربرد دادههای سنجش از دور ) RS ( و سیستم
اطلاعات جغرافیایی ) GIS ( در استخراج نقشههای کاربری
-003 .)7( اراضی شهر شیراز، فصلنامه آمایش سرزمین: 0
070 .
https://journals.ut.ac.ir/article_28793.html
رستمی، ع.، 0363 . شناسایی و ارزیابی توانمندیهای -
جاذبههای اکوتوریستی در راستای توسعه پایدار شهری با
استفاده از مدلهای GIS )مورد نمونه شهرستان
سردشت(، پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و
برنامهریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی،
دانشگاه تبریز.
رستمی یار، س.، 0330 . تحلیل موانع ژئومورفولوژیکی -
توسعه فیزیکی شهر کرمانشاه )بوسیله فرایندهای
ژئومورفولوژیکی(، پایاننامه کارشناسی ارشد، گرایش
جغرافیای طبیعی )ژئومورفولوژی( ، گروه جغرافیا، دانشکده
ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران
مرکزی.
رستمی، ش.، 0363 . سیستمهای اطلاعات جغرافیایی -
( GIS ( در برنامهریزی شهری و منطقهای، وزارت کشور،
سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
رحیمی، ا.، محرمی، م.، و فرجی، س.، 0336 . ارزیابی -
ساختار پارکهای شهری تبریز با تحلیل شبکه و مکانیابی
بهینه آن با استفاده از مدل FAHP ، نشریه برنامهریزی و
- .003 011 .)0( توسعه کالبدی: 3
https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=527013
رضاییمقدم، م. ح.، رحیمپور، ت.، و نخستین روحیف م.، -
0331 . پتانسیلیابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از
فرایند تحلیل شبکهای در محیط سیتم اطلاعات جغرافیایی
)مطالعه موردی: حوضههای آبریز منتهی به دشت تبریز(،
- 363 363 .)3( نشریه اکوهیدرولوژی: 3
. https://ije.ut.ac.ir/article_60026.html
رسولی سرابی، ا. و رنگین کمان، ک.، 0367 . معرفی -
کاربردهای عمده سیستم اطلاعات جغرافیایی در حمل و
نقل شهری، مجموعه مقالات اولین همایش GIS شهری،
دانشگاه شمال. https://civilica.com/doc/54434
- . روستایی، ش.، کریمزاده، ح.، و زادولی، ف.، 0331
بررسی تحلیل فضایی گسترش فقرشهری در شهر تبریز
طی سالهای 0361 0361 ، نشریه آمایش جغرافیایی فضا: -
- .037 021 .)22( 7
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=319822
رضویان، م.ت. و آقایی، پ.، 0333 . بررسی و ارزیابی -
احساس امنیت اجتماعی در محله نمونه موردی )مطالعه
تطبیقی محلات جماران و فاطمی(، فصلنامه جغرافیا و
- .03 16 .)21( برنامهریزی شهری چشمانداز زاگرس: 7
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=219777
رهنمایی، م.ت. و پور موسوی، س.م.، 0361 . بررسی -
ناپایداریهای امنیتی کلانشهر تهران بر اساس شاخصهای
توسعه پایدار شهری، مجله پژوهشهای جغرافیایی: 36
- .066 033 .)16(
https://journals.ut.ac.ir/article_17813.html
زرقانی، س.ه.، سجاسی قیداری، ح.ال. و موسوی، س.ز.، -
0331 . درآمدی بر مهاجرت و امنیت، انتشارات انجمن
ژئوپلیتیک.، تهران.
زوراقی، ر.، سالکی ملکی، م.ع.، قاسمی خویی، م.، و -
سالکی ملکی، ف.، 0333 . مکانیابی کتابخانههای عمومی
با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی، بررسی موردی -
کتابخانههای عمومی شهر تبریز، تحقیقات اطلاعرسانی و
- .261 213 .)66( کتابخانههای عمومی: 21
-1-10-http://publij.ir/browse.php?a_code=A756&slc_lang=fa&sid=1
ساسانی، م.، بلاغی اینالو، ر. اکبری ریابی، م. و رضایی، م.، -
0331 . عناصر محیطی و فردی تاثیرگذار بر احساس امنیت
زنان در فضاهای عمومی شهر )مطالعه موردی: کلانشهر
. شیراز(، ویژهنامه زنان و جامعه: ویژه نامه زمستان، 6
- .203 201
http://jzvj.miau.ac.ir/article_2218.html
- . سلمانی، س.، ولیزاده، ک. خ.، و فیضیزاده، ب.، 0336
طراحی شبکه هوشمند معابر شهری با استفاده از دادههای
OSM جهت امدادرسانی در مواقع وقوع بحران در محیط
GIS )ایستگاه آبرسان مترو تبریز(، نشریه مهندسی حمل
- .203 233 .)2( و نقل: 01
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=485543
شکوهی، ا.ح.، و مینایی، ب.، 0367 . نقش داده کاوی -
GIS در مدیریت بحران، مجموعه مقالات اولین همایش
GIS شهری، دانشگاه شمال.
https://civilica.com/doc/22755
صفوی، س. ن.، موسوی، م.، دهقانزاده ریحانی، ر.، و -
شاکری، م.، 0331 . پهنهبندی فصلی و مکانی شاخص
کیفیت هوا و آلایندههای هوای محیطی شهر تبریز به
کمک نرمافزار GIS و بررسی مشکلات اجرایی موجود،
- .066 016 .)2( نشریه سلامت و بهداشت اردبیل: 6
. -1-http://healthjournal.arums.ac.ir/articlefa.html-913
عطاران، س.، 0331 . ارزیابی الگوی مصرف گاز شهری در -
فرآیند توسعه پایدار با استفاده از GIS در شهر مشهد،
پایان نامه کارشناسی ارشد، مهندسی عمران مهندسی -
محیطزیست، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
عظیمی، ف.، مختاری، م. سوزنگر، ف. و گوهردوست، ا.، -
0330 . پتانسیل سنجی جهت تعیین مناطق مستعد برای
توسعه فیزیکی شهر در محیط GIS ، فصلنامه جغرافیای
- .26 37 .)06( طبیعی: 1
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=189325
عیسی لو، ش.، لطیفی، غ. و گودرزی، و.، 0331 . ارزیابی -
آسیبپذیری کالبدی بافت منطقه یک شهر تهران در برابر
زلزله احتمالی با استفاده از روش IHWP و سیستم GIS ،
- .)011( فصلنامه علمی پژوهشی اطلاعات جغرافیایی: 21
- .66 63
http://www.sepehr.org/article_24807.html?lang=fa
عابدینی، م، کریمی، ف. و سرمستی، ن. 0330 . ارزیابی -
فعالیت گسل تبریز با شاخصهای ژئومورفیک، تکنیک
سنجش از دور و GIS .)1( ، نشریه هیدروژئوکورفولوژی: 2
- .06 01
tabrizu.ac.ir/article_4802.htmlhttps://hyd.
- . فنی، ز.، قربانی سپهر، آ. و سلطان محمدی، ز.، 0336
نقش شوراهای محلهای در توسعه پایدار شهری )مورد
مطالعه: محله امیرآباد، منطقه 7 تهران(، فصلنامه توسعه
- .32 11 .)0( پایدار محیط جغرافیایی: 0
https://egsdejournal.sbu.ac.ir/article_99058.html
فنی، ز. و صارمی، ف.، 0332 . رویکرد توسعه پایدار -
،) محلهای در کلانشهر تهران )مورد: محله بهار منطقه 6
- .31 17 .)31( فصلنامه جغرافیا و توسعه: 00
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=191025
قنبری، ا.، سالکی ملکی، م. ع.، و قاسمی خویی، م.، -
0336 . ارزیابی هستههای فرعی پیشنهادی طرح جامع
جدید شهر تبریز برای تبدیل به مراکز توسعه حمل و نقل
محور ) TOD - .07 23 .)2( (، برنامهریزی فضایی: 3
https://sppl.ui.ac.ir/article_23751.html
قبادی، م. ح.ف اصغری کلجاهی، ا.، خانلری، غ. ر.، و -
بابازاده، ر.، 0363 . پهنهبندی استعداد روانگرایی خاکهای
مسیر خط 2 متروی تبریز با استفاده از GIS ، نشریه
- .31 01 .)0( زمینشناسی مهندسی ایران: 3
http://www.jiraeg.ir/article_68
-
فرسوده با مشارکت شهروندی جهت دستیابی به توسعه
پایدار شهری )نمونه موردی: محله ابوذر غربی(، کنفرانس
بینالمللی عمران، معماری و زیرساختهای شهری.
https://civilica.com/doc/448361
- . قراگوزلو، ع.ر.، 0363 GIS و ارزیابی و برنامهریزی
محیط زیست، انتشارات سازمان نقشهبرداری کشور.
قهرودی تالی، م.، و بابایی فینی، ا. ال.، 0366 . درآمدی بر -
سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، انتشارات دانشگاه پیام نور.
مدیری، آتوسا.، 0361 . جرم، خشونت و احساس امنیت -
در فضاهای عمومی شهر، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه
- . 22 (. ص 00 26 ( اجتماعی: 7
-http://refahj.uswr.ac.ir/browse.php?a_code=A387&slc_lang=fa&sid=1-1-10
محسنزاده هریس، ب. و فرجی راد، ع.ال.، 0333 . تحلیل -
فضایی توزیع جرم در مناطق دهگانه شهر تبریز، فصلنامه
- .06 32 .)00( جغرافیای سرزمین: 00
https://sarzamin.srbiau.ac.ir/article_7930.html .
میثاق، ن. و میثاق، ف.، 0331 . روشی نوین مبتنی بر -
آنتروپی تراکمی موزون برای بررسی الگوی پراکنش رشد
شهری تبریز در GIS ، نشریه نقشهبرداری و اطلاعات
- .06 3 .)0( مکانی: 6
fa.html-200-1-http://gej.issge.ir/article .
متکان، ع. ا.، شکیبا، ع.، پورعلی، س. ح.، و نظمفر، ح.، -
0367 . مکانیابی مناطق مناسب جهت دفن پسماند با
استفاده از GIS .)2( در شهر تبریز، نشریه علوم محیطی: 7
- .030 020
. https://envs.sbu.ac.ir/article_95471.html .
- . محمدزاده، پ.، منصوری، م.، و کوهی لیلان، ب.، 0330
تخمین قیمت هدانیک ساختمانهای مسکونی در شهر
تبریز با رویکرد اقتصاد سنجی فضایی، مدلسازی اقتصادی:
- .36 20 .)2( 7
http://eco.iaufb.ac.ir/article_555467.html
- . منصورزاده، ع.م.، 0333 نقش عوامل محیطی در توسعه
فیزیکی شهر )مطالعه موردی شهر ارکواز ایلام(، پایاننامه -
کارشناسی ارشد، گرایش برنامهریزی شهری، گروه جغرافیا،
دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران
مرکز.
نظمی مهدی آباد، ع.، 0330 . نقش جغرافیای طبیعی در -
توسعه فیزیکی شهر رشتخوار، پایاننامه کارشناسی ارشد،
دانشکده علوم اجتماعی و انسانی، دانشگاه مازندران.
نظریان، ا.، 0332 . پویایی نظام شهری در ایران، انتشار -
مبتکران، پیشروان.، چاپ چهارم، تهران.
وارثی، ح.ر. و علینژاد طیبی، ک.، 0331 . تحلیل تناسب -
زمین برای توسعه شهری با استفاده از مدل AHP ، مطالعه
موردی : شهر فیروز آباد، مجله پژوهش و برنامهریزی
- 36 20 .)6( شهری: 2
. http://jupm.miau.ac.ir/article_1531.html .
ولیزاده، ر.، 0367 . مکانیابی مراکز آموزشی دبیرستان با -
استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نمونه موردی شهر
- 66 13 .)01( تبریز، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی: 6
. fa.html-542-1-https://jgs.khu.ac.ir/article .
هزارجریبی، ج.، کشوری چرمی، م.، فاروقی، الف. و -
متقدم، ع.، 0333 . بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و
عوامل مؤثر بر آن )مطالعه موردی شهر تهران(، مجله
- .02 0 .)21( برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی: 7
https://journals.atu.ac.ir/article_714.html
Boggia, A. and Cortina, C., 2010. Measuring sustainable development using a multi-criteria model: A case study. Journal of environmental management, 91(11), p.2301-2306. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0301479710001672.
- CCPCJ., 2007. crime, including gang-related activities, and effective crime prevention and criminal justice responses to combat sexual - Burian, J., 2008. GIS analytical tools for planning and management of urban processes. Proceedings of GIS Ostrava 2008, p.13.
- Buehler, R., 2003. Urban development in mega-cities in developing countries: potentials of citizen participation in planning and managing urban development https://www.scielo.br/j/cint/a/9m3jDLzTMryDttCbzpDSbxt/?lang=en. - Slama, T., Turki, M.M., 2010. Urban and Management Supported by GIs Approach. Case Study_ El Kram Municipality. Northern "grand Tunis”, TUNISA.
- World Commission on Environment and Development (WCED)., 1987. Our common future. Oxford University Press. - Vallance, S., Perkins, H.C. and Dixon, J.E., 2011. What is social sustainability? A clarification of concepts. Geoforum, 42(3), p.342-348.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0016718511000042 exploitation of children Prevention and Criminal Justice Responses to Fighting Sex Child exploitation, Vienna,23-27 April 2007.
- Luke, T.W., 2005. Neither sustainable nor development: reconsidering sustainability in development. Sustainable development, 13(4), p.228-238.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/sd.284 - Rodrigues, T., Brancoli, F. and Amar, P., 2017. Global Cities, Global (in) Securities: An Introduction. Contexto Internacional, 39(3), p.467-476.