بررسی موانع تغییر رویکرد طرح های راهبردی در ایران

پیری, فاطمه; فیروزی, محمد علی

doi:10.52547/sdge.3.5.51

بررسی موانع تغییر رویکرد طرح های راهبردی در ایران

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.

² استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.

10.52547/sdge.3.5.51

چکیده

با توجه به ماهیت پیچیده و پویای شهر، همواره انتقاداتی به طرحهای جامع شهری از لحاظ نظری و محتوایی وارد میشد. لذا طرحهای راهبردی بهعنوان الگوی جایگزین طرح های مذکور مد نظر قرار گرفت اما در اجرا و عمل با موانعی رو به رو شد. در این راستا مطالعه حاضر به بررسی موانع طرحهای راهبردی در ایران با تأکید بر دیدگاه نگرشی دانشی میپردازد. روش پژوهش - توصیفی - تحلیلی و شیوه جمع آوری اطلاعات و داده ها، پیمایشی کتابخانه ای می باشد. روش نمونه گیری به صورت غیراحتمالی در دسترس است. تعداد نمونه شامل 01 نفر از اساتید و پژوهشگران متخصص در این زمینه است. داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS تجزیه و تحلیل شد و از آمار استنباطی (آزمون فریدمن) برای رتبه بندی موانع شناسایی شده، استفاده شد. نتایج نشان داد، از مهمترین موانع در عامل نگرشی، ترس از تغییر، عدم آمادگی در برابر تغییر، از دست دادن جایگاه می باشند. و از مهمترین موانع در عامل دانشی، شکاف میان علم و دانش، توضیح ناکافی به کارکنان درباره دانش، نیاز به آموزش بود. همچنین نتایج آزمون ها، نشان داد که موانع نگرشی دانشی، در راستای تغییر رویکرد جامع به راهبردی، وضعیت منفی و نامطلوب را نشان می دهند. با توجه به نتایج حاصل از آزمون فریدمن عامل نگرشی دانشی از بین سایر عوامل بر تغییر رویکرد به راهبردی نقش کلیدی تری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Investigating the obstacles to changing the approach of strategic plans in Iran

نویسندگان [English]

Fateme Piri ¹
Mohammad Ali Firoozi ²

¹ PhD Student of Geography and Urban Planning, Faculty of Geology,shaid Chamran University of Ahvaz, iran

² Professor, of Geography and Urban Planning, Faculty of Geology, Chamran University of Ahvaz, iran.

چکیده [English]

According to the complex and dynamic nature of the city, there were always criticisms of comprehensive urban plans in terms of theory and content. Therefore, strategic plans were considered as an alternative model of the mentioned plans, but in implementation and practice, they faced obstacles. In this regard, the present study examines the obstacles of strategic plans in Iran with emphasis on the attitude-knowledge perspective. The research method is descriptive-analytical and the method of collecting information and data is survey-library. Non-probability-available sampling method was chosen. The number of samples includes 30 professors and researchers specializing in this field. Data were analyzed using SPSS software and inferential statistics (Friedman test) were used to rank the identified barriers. The results showed that the most important barriers in the attitudinal factor are fear of change, unpreparedness for change, and loss of status. And one of the most important obstacles in the knowledge factor was the gap between science and knowledge, inadequate explanation to employees about knowledge, and the need for training. Also, the test results showed that attitude-knowledge barriers, in order to change the comprehensive approach to strategic, show a negative and unfavorable situation. According to the results of Friedman test, the attitude-knowledge factor has a more key role in changing the approach to strategy among other factors.

کلیدواژه‌ها [English]

barriers to change
master plan
strategic planning
attitude-knowledge

مراجع

- امانپور، س.، صفایی پور، م.، ملکی، س. و علیزاده، ه.، 1398. تبیین چالش های ساختاری در طرح ریزی راهبردی توسعۀ شهری کلان شهر اصفهان، فصلنامۀ آمایش سرزمین: 11 (1). 56-29.

https://jtcp.ut.ac.ir/article_71950

- برک پور، ن. و اسدی، ا.، 1388. مدیریت و حکمروایی شهری، انتشارات دانشگاه هنر تهران، نوبت چاپ1، تهران، 258ص. https://www.gisoom.com/book/1761663

- پیرزاده، حسین.، 1387. اصلاح نظام مدیریت توسعه شهری در ایران براساس رویکرد راهبردی، انتشارات وزارت راه و شهرسازی، تهران.

https://lib1.ut.ac.ir:8443/site/catalogue/669488

- رضایی، م.، 1398. سیر پیشرفت و گرایش طرح های شهری جمهوری اسلامی ایران(پروژه های اجرا شده تهران از سال 1360 تا 1395)، فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای: 3 (4). 66-35.

https://journals.atu.ac.ir/article_10599

- تقوایی، م. و موسوی، م.، 1386. ارزیابی میزان تحقق پذیری طرح هادی شهر مهریز، تحقیقات جغرافیایی: 23 (3). 80- 63.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=87052

- حبیبی، س.م.، 1391. از شار تا شهر: تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن، چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه تهران، 274ص.

https://www.gisoom.com/book/1834634

- دانشور، م. و بندرآباد، ع.، 1390. بررسی انطباق طرح های توسعه و عمران جدید کشور با ویژگی های طرح ساختاری- راهبردی مطالعه موری: طرح توسعه و عمران مشهد)، نشریه هویت شهر: 7 (14). 92-83.

https://hoviatshahr.srbiau.ac.ir/article_1998

- رفیعیان، م. و حسین پور، س. ع.، 1390. سیاست های مدیریت شهری در کشورهای مختلف، انتشارات طهان، چاپ اول، تهران، 198ص.

https://www.gisoom.com/book/1768078

- رهنما، م. ر.، مافی، ع.، اسدی، ر. و سلیمی، م.، 1392. گذار از برنامه ریزی جامع به برنامه ریزی استراتژی(نمونه موردی: شهر بانه)، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک : 2 (8). ص54- 39. https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1035010

- رهنمایی، م.ت. و شاه حسینی، پ.، 1393. فرایند برنامه ریزی شهری در ایران، چاپ چهارم، انتشارات، سمت، تهران، 240ص.

https://www.gisoom.com/book/11010631

- شریف زادگان، م.ح. و ندایی طوسی، س.، 1393. سنجش قابلیت بکارگیری رهیافت نظری پویش مختلط در سیستم برنامه ریزی توسعۀ شهری در ایران، فصلنامۀ هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی: 19 (2). 54-39.

https://jfaup.ut.ac.ir/article_55389.html

- شیعه، ا.، 1398. مقدمه ای بر مبنای برنامه ریزی شهری، چاپ هفدهم، انتشارات دانشگاه علم و صنعت، ایران، تهران، 240ص. https://www.gisoom.com/book/1859189

- عزیزی، م.م. و آراسته، م.، 1390. ارزیابی تحقق پذیری پیش بینی های کاربری اراضی و پیشنهادهای جهات توسعه در طرح جامع شهر لار، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای:3 (11). 22- 1.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=153436

- عزیزی، م.، درس خوان، ر. و پورمحمدی، م.ر.، 1399. واکاوی نقش طرح های ساختاری- راهبردی در تحقق انگارة حکمروایی خوب شهری(مطالعۀ موردی: منطقه 22 شهر تهران)، پژوهش های جغرافیای انسانی: 52 (4). 1371- 1357.

https://ecc.isc.ac/showJournal/21670/250458/2293989.

- علیزاده، ه.، 1397. تبیین ارتباط الگوهای رفتاری در نظام مدیریت توسعۀ شهری با طرح ریزی راهبردی در کلان شهرهای ایران، رسالۀ دکتری رشتۀ جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز.

https://irandoc.ac.ir/page/2685

- فاینشتاین، س.، 1389. نظریه های برنامه ریزی شهری در قرن بیستم، ترجمه عارف اقوامی مقدم، انتشارات بهمن برنا، نوبت چاپ 1، تهران،

https://www.gisoom.com/book/1719377

- فدایی، غ. ر. و ناخدا، م.، 1389. طراحی مدل مدیریت تغییر در کتابخانه های دانشگاهی ایران: مطالعه دلفی، تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه های عمومی)پیام کتابخانه): 16 (62). ص 168- 145.

http://publij.ir/article-1-99-fa.html

- فرازجا، م. و خادمی، م.، 1390. بررسی رابطه بین سبک های رهبری تحول آفرین و تعامل گرا و نگرش به تغییر سازمانی، اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی: 6 (4). 69-49.

https://jmte.riau.ac.ir/article_785.html

- قدرتی، م.، 1381. ارزیابی طرح جامع شهر شیروان با تاکید بر ابعاد کالبدی فضائی آن، رساله کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت معلم تهران، تهران.

https://elmnet.ir/Article/10489741-18217

- مرادی مسیحی، و.، 1384. برنامه ریزی استراتژیک و کاربرد آن در شهرسازی ایران، مطالعه موردی: کلان شهر تهران، انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری، وابسته به شهرداری تهران، 299ص.

https://www.gisoom.com/book/1354203

- مهدی زاده، ج.، 1395. برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری(تجربیات اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران)، انتشارات پیام سیماگران، نوبت چاپ دوم، تهران، 584 ص.

- الیاسی زاده مقدم، ن.، 1391. ارزیابی روند تهیه و اجرای طرح های ساختاری- راهبردی؛ نمونه موردی: منطقه شهرداری تهران، نشریه مدیریت شهری: 10 (29). 60- 49.

http://ijurm.imo.org.ir/browse.php?a_id=117&sid=1&slc_lang=fa

- Aberbach, J.D. and Rockman, B.A., 2007. Governance and Outcomes, in Brown, B.E, ed., Comparative Politics - Notes and Readings, Thomson Wadsworth. P.17.

https://doi.org/10.4324/9780429039393.

- Albrechts, L., 2004. Strategic (spatial) planning reexamined. Environment and Planning B: Planning and design: 31(5), p.743-758.https://doi.org/10.1068%2Fb3065

- Armstrong, M., 2001. Armstrong Handbook of Human Resource Management Practic. 3rd Edition. London: Kogan Page Limited. https://www.academia.edu/36159260.

- Doty, R.L., 1996. Imperial Encounters: The Politics of Representation in North–South Relations. University of Minnesota Press, Minneapolis.p.31. https://www.upress.umn.edu/book-division/books/imperial-encounters.

-ESA-UN., 2007. World Urbanization Prospects The 2014 Revision, p 493. https://population.un.org/wup/Publications/Files/WUP2014-Report.pdf.

- Evans, G., locas, B. and Sharma, D., 2005. good goverance in urban management process. London

- Horelli, L. (2017). Engendering urban planning in different contexts – successes constraints and consequences. European Planning Studies: 25(1). P. 1779-1796. https://doi.org/10.1080/09654313.2017.1339781.

- Maréchal, G., Linstead, S. and Munro, I., 2013. The territorial organization: History, divergence and possibilities. Culture and Organization: 19(1), p. 185-208.

http://dx.doi.org/10.1080/14759551.2013.812703.

- Nesterkin, D, A., 2013. Organizational change and psychological reactance, Journal of Organizational Change Management: 26(3). p. 573-594. https://doi.org/10.1108/09534811311328588.

- Richard, S., 2011. The concept of organizational change capacity, Journal of Organizational Change Management: 24(5). p.640 – 661

. https://doi.org/10.1108/09534811111158903.

- Sirkin, H., Keenan, P. and Jackson, A., 2005. The hard side of change management, Harvard Business Review: 83(10). October, p. 109-18. http://dx.doi.org/10.1108/09534811311307941.

- Smissen, v.d., Schalk, R. and Freese, C., 2013.. Organizational change and the psychological contract How change influences the perceived fulfillment of obligations, Journal of Organizational Change Management: 26(6). p. 1071-1090. https://doi.org/10.1108/JOCM-08-2012-0118.

- Stijn, O., Van, D. B., Louis, A., Frank, M., and Verhetsel, A., 2011. strategic Spatial Project, Routledge, USA, p 265.

https://www.routledge.com.

Van Marissing, E., Bolt, G. and Van Kempen, R., 2006. Urban governance and social cohesion: Effects of urban restructuring policies in two Dutch cities. Cities: 23(4). p.279-290.

https://doi.org/10.1016/j.cities.2005.11.001

- Yilmaz, S., Ozgen, H. and Akyel, R., 2013. The impact of change management on the attitudes of Turkish security managers towards change: A case study, Journal of Organizational Change Management: 26(1). p. 117-138.

https://doi.org/10.1108/09534811311307941.