نویسندگان
1
عضو هیات علمی گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2
گروه جغرافیای انسانی و آمایش ، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3
گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
حفظ محیط زیست شهری امروزه یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین دغدغه‌های بشر است. محققانی که به مطالعه محیط زیست پرداخته‌اند، یکی از مسایل را کم رنگ بودن نقش جنسیت در حفظ و بهبود وضعیت محیط زیست دانسته‌اند. بررسی‌ها نشان از رابطهی ویژه زنان با محیط زیست دارد و اینکه زنان در زمینه‌ی تقویت پایداری محیط‌زیست و ارتقای آن، انگیزه بیشتری دارند. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل نقش زنان در پویایی مدیریت محیط زیست کلانشهر تهران می‌پردازد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و همبستگی با هدف کاربردی است. جامعه آماری تحقیق زنان ساکن شهر تهران هستند و با روش نمونه‌گیری تصادفی – طبقه‌ای بعد از تعیین حجم نمونه از طریق فرمول کوکران انجام شده است. داده‌های مورد نیاز برای تحلیل با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوری شده‌اند که روایی آن به‌صورت صوری و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ برای ابعاد مربوط به محیط‌زیست شامل "میزان درک و آگاهی، میزان مشارکت و میزان موفقیت در مدیریت مسائل زیست‌محیطی" به ترتیب با ارزش عددی «869.، 715. و 817.» به تأیید رسیده است. داده‌ها با بهره‌گیری از نرم‌افزار EXCEL,SPSS و آزمون‌های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. یافته‌های پژوهش نشان داد که عامل ادراک و آگاهی زنان با میانگین 93/3 بر پویایی مدیریت محیط زیست کلانشهر تهران تاثیرات مؤثری دارد. یعنی میزان تأثیرگذاری عامل ادراک و آگاهی زنان بر پویایی مدیریت محیط زیست کلانشهر تهران بیشتر بود در حالی که در بعد مشارکت و مدیریت محیط زیستی شهر تهران به ترتیب با میانگین 78/2، 82/2 ضعیف عمل کرده‌اند.
- آل بویه، ع.، علاسوند، ف. و کبیری، ز، 0397 . بررسی
انتقادی دیدگاه اکوفمینیسم رادیکال درباره جواز سقط جنین
- 01 (. ص 97 ( از منظر اخلاقی، پژوهش نامه اخلاق: 00
.001
http://akhlagh.maaref.ac.ir/article-1-1100-fa.html
- احمدی، ا.، مشکینی، ق. و دمیرچی، ح.ص.، 0396 . بررسی
رابطهی جنسیت با شهروندی محیطزیستی )مطالعهی
00 و 09 تهران(، پژوهش نامه زنان: 1 ، موردی: مناطق 3
.01- 3(. ص 0 (
http://noo.rs/6FPuE - اکبری، ح.، 0390 . نقش زنان در توسعه پایدار محیط
.76- 0(. ص 37 ( زیست، زن در توسعه و سیاست: 01
https://dx.doi.org/10.22059/jwdp.2013.30574
- مبرقعی دینان، ن. و شهریاری، آ.، 0397 . نیازسنجی
آموزشهای محیط زیستی در زنان خانه دار)مطالعه موردی:
- منطقه 07 شهرداری تهران(، آموزش محیط زیست و توسعه
.10- 1(. ص 73 ( پایدار: 7
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=292601
- بزی، خ. و سرگلزایی،ص.، 0390 . ارزیابی نقش و جایگاه
زنان در مدیریت شهری با استفاده از تکنیک Topsis )مورد
مطالعه: زابل(، مجله علمی تخصصی برنامهریزی فضایی: 1
.011 – 0(. ص 017 (
https://sppl.ui.ac.ir/article_15915.html
- جدا، م.، 0397 ، نقش زنان در توسعه پایدار زیست محیطی
) مطالعه موردی: نقش زنان در شرکت پالایش نفت تهران
(، همایش مسئولیت اجتماعی شرکت- مسئولیت اجتماعی
صنعت نفت
. https://civilica.com/doc/489986 - رحمانی، ب. و مجیدی، ب.، 0311 . عوامل موثر بر مشارکت
زنان در حفظ محیط زیست شهری با تاکید بر نگرش
اکوفمنیستی )مطالعه موردی: مناطق 6 و 1 شهرداری شهر
.07- 7(. ص 31 ( تهران(، فصلنامه جغرافیایی آمایش: 1
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=112748 - صالحی، ص و خوشفر، غلامرضا.، 0391 . بررسی نگرش
زنان نسبت به بازیافت زبالههای خانگی در مازندران،
.119-171 .) برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی: - ) 07
http://noo.rs/FpEK2
- صالحی، ص.، کبیری، ا. و کریمزاده، سارا.، 0390 . بررسی
نقش جنسیت در جهتگیریهای محیطزیستی، علوم و
.061-071 .)0( تکنولوژی محیط زیست: 01
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=274936
. - صالحی برمی، م.، نوری کرمانی، ع. و رضایی، ع.ا.، 0397
ارزیابی عملکرد زیست محیطی شهرداری تهران بر اساس
شاخصهای شهر سبز، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری: 01
.07-0 .)13(
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=472797
. - طبیبیان، م.، افشار، ی. و شهابی شهمیری، م.، 0393
ارزیابی تطبیقی جایگاه زیست محیطی شهر تهران با 11 شهر
آسیایی بر مبنای شاخصهای رویکرد شهر سبز، معماری و
.303 – 319 .) شهرسازی آرمانشهر: - ) 07
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=272951
- عباسزاده، م. و کریمزاده، س.، 0396 . جهتگیری زنان
نسبت به محیط زیست )محل مطالعه: ارومیه(، مسائل
.010-071 .)1( اجتماعی ایران: 1
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=495576
- فلکالدین، ز. و حاجیزاده میمندی، م.، 0396 . بررسی
رفتارهای محیطزیستی مسؤلانه در بین شهروندان شهر یزد
و عوامل اجتماعی – فرهنگی مؤثر بر آن، جامعهشناسی
.11-001 .)01( نهادهای اجتماعی: 3
https://dx.doi.org/10.22080/ssi.2018.1737
- فنی، ز.، 0390 . تغییرات آب و هوایی، نقشهای جنسیتی
- و امنیت غذایی، پنجمین کنفرانس منطقهای تغییر اقلیم: 0
6
. https://civilica.com/doc/557305
- کریمی، م.، و درویش نوری، س. ) 0391 (. مقاله مروری:
فقر و توسعه پایدار محیط زیست ) با تأکید بر نقش جنسیت(.
.60 -77 .)-( مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار: 1
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=468765
اکبری، ح.، 0390 . نقش زنان در توسعه پایدار محیط زیست،
76 – 37 .)0( زن در توسعه و سیاست: 01 .
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=468765 - مجیدی، ب.، 0317 ، مشارکت زیست محیطی زنان برای
066-076 .)06( توسعه پایدار شهری، نشریه صفه: 07
https://dorl.net/dor/20.1001.1.1683870.1387.17.2.3.9 - هاشمی، م.، لاهیجانیان، ا.، معینالدینی، م.، مقدم نیا، ع. و
ارجمندی، ر.، 0391 ، ارائه مدل ارتقاء عملکرد مدیریت
محیط زیست کلانشهر تهران، جغرافیا و آمایش شهری-
.101 -019 .)33( منطقهای: 9
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=527937 - Agbogidi, O.M.
- - Agbogidi, O.M. and Ofuoku, A.U., 2007. Promoting environmental protection in Nigeria through environmental education: the role of women. Journal of Environmental Extension, 6, p.17-24. https://doi.org/10.4314/jext.v6i1.2756 - Asteria, D., Herdiansyah, H. and Apriana, I.W.A., 2016. Women's Environmental Literacy as Social Capital in Environmental Management for Environmental Security of Urban Area. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 30, No. 1, p. 012014). IOP Publishing. https://doi:10.1088/1755-1315/30/1/012014 - Biehl, J., 2011. "Rethinking Eco-feminist politics"(No green goddesses) in:https: //ir.mondediplo.com
- Eastin, J., 2018. Climate change and gender equality in developing states. World Development, 107, p.289-305 . https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2018.02.021
- Eaton, H. and Lorentzen, L. A., 2003. Ecofeminism and Globalization, Rowman & Little field Publisher, Inc.
https://www.proquest.com/scholarly-journals/ecofeminism-globalization-exploring-culture/docview/217462171/se-2
- Feng, W. and ZhiHua, C., 2009. Gender Differences in Public Environmental Behaviors and Their Changes based on Data Taken During 2006 and 2009 in Xi'an, China, Unpublished Dissertation,Northwest University, Northwest, USA. - Jin, J., Wang, X. and Gao, Y., 2015. Gender differences in farmers' responses to climate change adaptation in Yongqiao District, China. Science of the Total Environment, 538, p.942-948. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2015.07.027
- Leahy,T., 2003. Ecofeminism in theory and practice: Women’s responses to environmental issues. Journal of Interdisciplinary Gender Studies7.1 _2, p: 106- 125.
https://www.researchgate.net/publication/259335485 - Liu, H., Wu, Y., Lei, D. and Li, B., 2018. Gender differences in physiological and psychological responses to the thermal environment with varying clothing ensembles. Building and Environment, 141, p.45-54. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2018.05.040
- Longenecker Marlene., 2005. "women, Ecology, and the Environment: An Introduction'' available at www.indiana .edu/~Iupress/journals/nwsa/nws9-3 html. https://www.jstor.org/stable/4316527
- NAAEE (2011), Developing a Framework for Assessing Environmental Literacy. Copyright © 2011 by the North American Association for Environmental Education (NAAEE) 2000 P Street, N.W., Suite 540, Washington, D.C. 20036, USA http://www.naaee.net/ - Pourkarimi, E., Zibakalam, S., Noroozi, N. and Ebtekar, M., 2016. A Conceptual Model for Integrated Management of the Urban Environment in Tehran Metropolis (Based on the Good Governance Guidelines). International Journal of Environmental Research, 10(3), p.391-400. https://dx.doi.org/10.22059/ijer.2016.58758 - Rao, M., 2012. Ecofeminism at the crossroads in India: A review. Dep, 20(12), p.124-142. - Sundström, A. and McCright, A.M., 2013. Examining gender differences in environmental concern across four levels of the Swedish polity,Unpublished Dissertation, University of Gothenburg,Gothenburg.http://hdl.handle.net/2077/38939
- Urien, B. and Kilbourn, W., 2011. Generativity and self- enhancement values in friendly behavioral intentions and environmentally responsible consumption behavior. Psychology &Marketing,Vol.28(1),p.69-90. https://doi.org/10.1002/mar.20381 - Van Dijk, M.P., 2006. Managing cities in developing countries: the theory and practice of urban management, Edward elgar publishing. - Wong, S.W., Tang, B.S. and Van Horen, B., 2006. Strategic urban management in China: A case study of Guangzhou Development District. Habitat International, 30(3), p.645-667.https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2005.04.001
- Woolen, M.T., 2006. " Ecofeminism: Their viewpoints and the problem with the western world'', available at carbon. Cudenver.edu/stc-link/wmnecol/html/ecowolen.htm
- www.wen.org.uk,Wen "Gender and the climate change agenda", 2010 - Yadav, S.S. and Lal, R., 2018. Vulnerability of women to climate change in arid and semi-arid regions: The case of India and South Asia. Journal of Arid Environments, 149, p.4-17.https://doi.org/10.1016/j.jaridenv.2017.08.001 - Yan, Y., Wang, C., Quan, Y., Wu, G. and Zhao, J., 2018. Urban sustainable development efficiency towards the balance between nature and human well-being: Connotation, measurement, and assessment. Journal of Cleaner Production, 178, p.67-75. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.01.013
)