• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

توسعه پایدار محیط جغرافیایی

  1. صفحه اصلی
  2. ارزیابی سطح پایداری مناطق شهری اراک از منظر ساکنین.

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

ارزیابی سطح پایداری مناطق شهری اراک از منظر ساکنین.

    نویسندگان

    • صدیقه لطفی
    • لیلا محمدی کاظم آبادی
    • محمد سلیمانی

    گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

,

نوع مقاله : پژوهشی

10.48308/sdge.2023.103830
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

پیشینه و هدف: امروزه افزایش روزافزون جمعیت شهری و مهاجرت باعث ایجاد چالش های جدیدی در ساختار و عملکرد شهرها در مسائل زیست محیطی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی شده است. پایداری شهری مفهومی است که به دنبال طرح توسعه پایدار به عنوان پارادایم جدیدی در جهان پدیدار شد و رویکردی است که منجر به عدالت اجتماعی می شود. لازم است بستر مناسبی برای ارزیابی و سنجش پایداری زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در فرآیند برنامه ریزی و توسعه شهری فراهم شود. کلانشهر اراک یکی از آلوده ترین شهرهای کشور است. هدف از پژوهش حاضر سنجش پایداری پهنه‌های شهر اراک از دیدگاه شهروندان به منظور نشان دادن کیفیت مناطق مختلف شهر است.
مواد و روش ها: شهر اراک مرکز استان مرکزی دارای 5 منطقه شهری است، جمعیت آن در سال 1395 بالغ بر 520994 نفر می باشد و از نظر ژئومورفولوژی و زمین شناسی شهر اراک در دره ای واقع شده است که از سه طرف توسط کوه ها و  کویر میقان محصور شده است. با ایجاد چندین کارخانه صنعتی مانند ماشین سازی و صنایع فلزی در دهه 1940 شهر از نظر زیست محیطی آلوده شد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از مطالعه ثانویه و میدانی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، 4 شاخص اصلی و 13 زیرشاخص مربوط به پایداری در شهر اراک از منابع معتبر در این زمینه تعریف و در قالب یک پرسشنامه 5 گزینه ای در قالب مقیاس لیکرت از بسیار زیاد تا بسیار پایین تنظیم شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه شهروندان شهر اراک که بالای 20 سال سن دارند و همچنین دارای سابقه اقامت بیش از 5 سال در شهر اراک (به دلیل درک ابعاد تحقیق) می باشند، تشکیل می دهد، که 384 نفر می باشد. برای توزیع پرسشنامه ها از نمونه گیری طبقه ای بر اساس مناطق شهری استفاده شد. به منظور سنجش روایی پرسشنامه، نظرات 10 نفر از متخصصان در مورد نسخه اولیه آن اظهار نظر کردند. همچنین برای سنجش پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد و ضریب پایایی بالای 70/0 درصد به دست آمد که پایایی را تایید کرد. در نهایت اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از GIS و SPSS26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای اندازه گیری شاخص های متغیر از آزمون t تک نمونه ای و آزمون واریانس (ANOVA) و برای رتبه بندی شاخص ها و مناطق شهری از آزمون فریدمن استفاده شد. در نهایت از GIS برای نمایش نتایج تحلیل ها در قالب نقشه با توجه به ابعاد مختلف اجتماعی-اقتصادی و محیطی استفاده شد.
یافته ها و بحث: نتایج تحقیق نشان داد که میانگین پایداری اقتصادی بیش از 3 است و هر دو حد بالا و پایین مثبت هستند. بنابراین می توان گفت که وضعیت پایداری اقتصادی در مناطق 5 گانه شهر اراک از متوسط به بالا ارزیابی می شود. همچنین میانگین متغیرهای پایداری محیطی و کالبدی - زیرساختی و پایداری فرهنگی - اجتماعی کمتر از 3 و حد پایین و بالایی آنها نیز منفی است. بنابراین با توجه به سطح معنی داری کمتر از 05/0 می توان نتیجه گرفت که میانگین به دست آمده کمتر از مقدار آزمون (3) و وضعیت متغیرهای پایداری اکولوژیکی - زیست محیطی، پایداری کالبدی - زیرساختی و پایداری اجتماعی - فرهنگی است. در 5 منطقه شهر اراک کمتر از حد متوسط و نامناسب ارزیابی می‌شود. یافته‌های آزمون فریدمن نشان داد که بیشترین میانگین امتیاز (14/3) به پایداری اقتصادی و کمترین میانگین امتیاز (05/2) به پایداری کالبدی - زیرساختی اختصاص دارد.
نتیجه گیری: بررسی پیشینه نظری و پژوهشی نشان داد که پایداری در ارتباط با شاخص های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، ارزش‌گذاری می‌شود. توجه به مسائل پایداری به عنوان یکی از مهم ترین عوامل و محرک های پیشبرد توسعه شهری در سال های اخیر مورد توجه محققان شهرسازی و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. سیاست‌های سازگار با محیط زیست می‌تواند پایداری را تقویت کند. پژوهش حاضر نشان داد که پایداری مناطق شهری ارک با توجه به ابعاد مختلف مشهود است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که توصیه های زیر می تواند وضعیت را بهبود بخشد: تقویت صنایع بومی و محلی سازگار با محیط زیست. افزایش فضای سبز و توجه به حریم کارخانه ها می تواند سطح آلاینده ها را کاهش دهد. تعطیلی صنایع آلاینده یا حداقل اصلاح و بهبود آنها.

کلیدواژه‌ها

  • اراک
  • اقتصاد
  • پایداری شهری
  • صنعت
  • محیط زیست

موضوعات

  • جغرافیا و برنامه ریزی شهری
  • شهرسازی
  • محیط زیست
  • XML
  • اصل مقاله 1.3 M
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
منابع
آقاجانی، ح. و تقوایی، م.، 2358 . تحلیل فضایی شاخصهای شهر پایدار در کلانشهر مشهد، فصلنامه جغرافیایی مناطق خشک،
.35-23 ،)35(24 19679-https://elmnet.ir/article/2167078 /
برزگر، ص.، بخشی، ا. و حیدری، م.، 2358 . تبیین پایداری اجتماعی- اقتصادی درشهرهای کوچک با رویکرد توسعه پایدار )نمونه:
شهرهای کوچک شمال ایران(، فصلنامه مجلس و .9-38 ،)55( راهبرد، 25
https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=472742 بزی، خ.ر.، موسی زاده، ح. و حسین نژاد، م.، 2355 . پایداری اقتصادی و اجتماعی محلههای شهری با استفاده از تکنیک تصمیم
گیری چند معیاره AHP .249-220 ،)5( موردشناسی: محلههای منطقه یک شهر گرگان، جغرافیا و آمایش شهری، 29
http://ensani.ir/fa/article/377571
بیدهندی، ص.، قلی پور، ی. و فیضی، س.، 2355 . تحلیل عوامل موثر بر پایداری شهری )مطالعه موردی: شهر اردبیل(، مطالعات
.005-052 ،)2( برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، 22 https://jshsp.rasht.iau.ir/article_532920.html
بیکدلی، س.، شفقی، س. و وثوقی، ف.، 2355 . ارائه یک مدل راهبردی برای دستیابی به توسعه پایدار شهری در کلانشهر مشهد،
.22-25 ،)0( فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 32 fa.html-363-http://georesearch.ir/article1
،» سپهر « حاتمی نژاد، ح. و محمدی، ر.، 2352 . رهیافتی به شکل پایدار شهری. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی
. 5-2،)802(22 https://www.sepehr.org/article_26070.html خانی محمدی، م.، نوابخش، ف.، سیدی، ف.، مشهدی، ژ. و توسکی، م.، 2042 . آسیبشناسی توسعه شهری اراک از منظر آسیبهای
.25-30 ،)2( ساختاری زمینهای و رفتاری، هویت شهری، 25 https://journals.srbiau.ac.ir/article_19689.html
زارعپور، م.، 2359 . تحولات شهر و شهرنشینی با تاکید بر پایداری شهری، نمونه مورد مطالعه، بوشهر، پایاننامه کارشناسیارشد
جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه علوم جغرافیایی خوارزمی. 90422-https://elmnet.ir/article/10576640 /
زنگانه، ا.، تلخابی، ح.، گازرانی، ف. و یوسفی فشکی، م.، 2350 . گسترههای فضایی فقر شهری اراک، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات
.53-245 ،)2( محیطی، 2 https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=334513 زیاری، ک.، ملکی، ر. و معمری، ا.، 2358 . تحلیل و ارزیابی پایداری اجتماعی با رویکرد توسعه پایدار شهری مطالعه موردی:
.58-242 ،)2( شهرستانهای استان خراسان شمالی، فصلنامه مطالعات فرهنگی- اجتماعی، 20
https://www.farhangekhorasan.ir/article_114133.html زیاری، ک. و همقدم، ن.، 2044 . واکاوی سطح پایداری در تئوری توسعه و برنامهریزی محالت مورد مطالعه: محلات منطقه سه شهر
.202-298 ،)29( گرگان، نشریه علمی جغرافیا و برنامهریزی، 55 http://ensani.ir/fa/article/463503 /
ساسان پور، ف.، موحد، ع.، مصطفوی، ص. و شماعی، ع.، 2350 . کیفیت سنجی محیط در محلههای شهری و برنامهریزی برای
.2-25 ،)20( محیط پایدار )مطالعه موردی: محلههای شهر سقز(، مطالعات و پژوهشهای شهری منطقهای، 5
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=314749 سرایی، م.ح.، لطفی، ص. و ایراهیمی، س.، 2385 . ارزیابی و سنجش سطح پایداری توسعه محلات شهری بابلسر، مجله پژوهش و
.35-54 ،)2( برنامهریزی شهری، 2
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=188935.guilan.ac.ir/article_3281.html قائدی، م.، درویشی، م.، کشیشیان، گ. و توحیدفام، م.، 2355 . تحلیلی بر توسعه پایدار شهری با تکیه بر شاخصهای سرمایه
-225 ،)04( اجتماعی و اعتماد عمومی )نمونه موردی: منطقه 2 شهر تهران(، فصلنامه پژوهش و برنامهریزی شهری، 22
.242
http://ensani.ir/fa/article/425106 /
کلبادی، ن.، حبیب، ف. و طغیانی، ش.، 2355 . واکاوی پایداری محلات شهری با تاکید بر کیفیت محیط در جغرافیای قدیم تهران
.325-330 ،)5( )نمونه موردی: محله سنگلج(، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 22
https://jest.srbiau.ac.ir/article_17352.html
لطفی، ص.، قدمی، م. و درخشنده لزرجانی، س.، 2350 . ارزیابی و رتبهبندی عوامل موثر بر پایداری محیط زیست شهرهای شمال
.20-08 ،)2( ایران )مطالعه موردی: شهر ساری(، مجله شهر پایدار، 2
10.pdf-10068-http://ensani.ir/file/download/article/20161023141701
نیکپور، ع.، سلیمانی، م.، اکبری، ف. و محمدیاری، ب.، 2044 . مقایسه و تحلیل سطح پایداری محلههای شهری )مورد مطالعه: شهر
.35-9 ،)9( بجنورد(، فصلنامه توسعه پایدار محیط جغرافیایی، 3 https://egsdejournal.sbu.ac.ir/article_101958.html
یغفوری، ح.، کاشف دوست، د.، سرگلزایی، ص. و قاسمی، س.، 2355 . ارزیابی پایداری زیستمحیطی شهری، نمونه پژوهش: شهر
.05-55 ،)2( زاهدان، برنامهریزی فضایی، 22 https://sppl.ui.ac.ir/article_25164.html
Achmad, A., Hasyim Sirojuzilam, D. and Aulia Dwira, N., 2015. Modeling of urban growth in tsunami-prone city using logistic regression: Analysis of Banda Aceh, Indonesia, Applied geography, 62, 237-246. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2015.05.001.
Basiago, A.D., 1998. Economic, social, and environmental sustainability in development theory and urban planning practice. Environmentalist, 19(2), 145-161. https://doi.org/10.1023/A:1006697118620.
Chen, Y. and Zhang, D., 2020. Evaluation of city sustainability using multi-criteria decision-making considering interaction among criteria in Liaoning province China, Journal of Sustainable Cities and Society, https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102211.
Cui, X., Wang, X. and Feng, Y., 2019. Examining urban metabolism: a material flow perspective on cities and their sustainability. J. Clean. Prod., 214, 767-781. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.01.021.
Deep, S. and Saklani, A., 2014. Urban sprawl modeling using cellular automata, The Egyptian journal of remote sensing and space sciences, 17(2), 179-187. https://doi.org/10.1016/j.ejrs.2014.07.001.
Feleki, E., Vlachokostas, C. and Moussiopoulos, N., 2018. Characterization of sustainability in urban areas: An analysis of assessment tools with emphasis on European cities. Sustainable Cities and Society, 43, 563-577. https://doi.org/10.1016/j.scs.2018.08.025.
Foroozesh, F., Monavari, S.M., Salmanmahiny, A., Robati, M. and Rahimi, R., 2021. Assessment of sustainable urban development based on a hybrid decision-making approach: Group fuzzy BWM, AHP, and TOPSIS–GIS, Journal of Sustainable Cities and Society, 6(4), 257-268. DOI: 10.1016/j.scs.2021.103402.
Frini, A., Benamor, S. and Urli, B., 2020. Temporal MCDA methods for decision-making in sustainable development context. Sustainability Concept in Developing Countries, http://dx.doi.org/10.5772/intechopen.90698.
Gonzalez-Garcia, S., Rocío Manteiga, M. and Feijoo, G., 2018. Assessing the Sustainability of Spanish Cities Considering Environmental and Socio-Economic Indicators", Journal of Cleaner Production, 178, 599-610. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.01.056.
Hak, T., Janou skova, S. and Moldan Charles, B., 2015. Sustainable Development Goals: A need for relevant indicators. Ecological Indicators, 60, 565-573. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2015.08.003.
Heikkinen, A., Mäkelä, H., Kujala, J., Nieminen, J., Jokinen, A. and Rekola, H., 2019. Urban ecosystem services and stakeholders: Towards a sustainable capability approach. In Strongly sustainable societies. Chapter 7, 116-132 Taylor & Francis.
Jing, Z. and Wang, J., 2020. Sustainable development evaluation of the society–economy–environment in a resource-based city of China: A complex network approach, Journal of Cleaner Production, 263, 121510. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.121510.
Li, W. and Yi, P., 2020. Assessment of city sustainability—Coupling coordinated development among economy, society and environment, Journal of Cleaner Production, 256, 120453. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.120453.
Liu, X., Wang, M., Qiang, W., Wu, K. and Wang, X., 2020. Urban form, shrinking cities, and residential carbon emissions: Evidence from Chinese city-regions. Applied Energy, 261, 114409. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2019.114409.
Martínez-Bravo, M., del, M., Martínez-del-Río, J. and Antolín-López, R., 2019. Trade-offs among urban sustainability, pollution and livability in European cities. Journal of Cleaner Production, 224, 651- 660. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.03.110.
National Academies of Science, 2016. Pathways to urban sustainability: challenges and opportunities for the United States. National Academies Press, ISBN: 978-0-309-44453-8, 194 p. DOI: 10.17226/23551
Purvis, B., Mao, Y. and Robinson, D., 2019. Three pillars of sustainability: in search of conceptual origins, Sustainability science, 14(3), 681-695. https://doi.org/10.1007/s11625-018-0627-5.
Sepahvand, R. and Arefnejad, M., 2013. Prioritization of Sustainable Urban Development Indicators with a Group Analytic Analysis Approach (Case Study: Isfahan City). Journal of Urban Planning, 1(1), 43-59.
Stachura, P. and Kuligowska, K., 2021. Multi-criteria analysis of urban policy for sustainable development decision-making: A case study for Warsaw city, Poland, Journal of Procedia Computer Science, 192, 259-269.
Urli, B., Frini, A. and Amor, S.B., 2019. Promethee-Mp: a generalisation of Promethee for multi-period evaluations under uncertainty, International Journal of Multicriteria Decision Making, 8(1), 13-37.
Wątróbski, J., Bączkiewicz, A., Ziemba, E. and Sałabun, W., 2022. Sustainable cities and communities’ assessment using the DARIA-TOPSIS method, Sustainable Cities and Society, 83, 103926. https://doi.org/10.1016/j.scs.2022.103926.
Zhao, L., Zha, Y., Zhuang, Y. and Liang, L., 2019. Data envelopment analysis for sustainability evaluation in China: Tackling the economic, environmental, and social dimensions, European Journal of Operational Research, 275(3), 1083-1095, https://doi.org/10.1016/j.scs.2022.103926. 
    • تعداد مشاهده مقاله: 500
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 614
توسعه پایدار محیط جغرافیایی
دوره 5، شماره 8
بهار و تابستان
شهریور 1402
صفحه 1-17
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 1.3 M
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 500
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 614

APA

لطفی, صدیقه , محمدی کاظم آبادی, لیلا و سلیمانی, محمد . (1402). ارزیابی سطح پایداری مناطق شهری اراک از منظر ساکنین.. توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 5(8), 1-17. doi: 10.48308/sdge.2023.103830

MLA

لطفی, صدیقه , , محمدی کاظم آبادی, لیلا , و سلیمانی, محمد . "ارزیابی سطح پایداری مناطق شهری اراک از منظر ساکنین.", توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 5, 8, 1402, 1-17. doi: 10.48308/sdge.2023.103830

HARVARD

لطفی, صدیقه, محمدی کاظم آبادی, لیلا, سلیمانی, محمد. (1402). 'ارزیابی سطح پایداری مناطق شهری اراک از منظر ساکنین.', توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 5(8), pp. 1-17. doi: 10.48308/sdge.2023.103830

CHICAGO

صدیقه لطفی , لیلا محمدی کاظم آبادی و محمد سلیمانی, "ارزیابی سطح پایداری مناطق شهری اراک از منظر ساکنین.," توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 5 8 (1402): 1-17, doi: 10.48308/sdge.2023.103830

VANCOUVER

لطفی, صدیقه, محمدی کاظم آبادی, لیلا, سلیمانی, محمد. ارزیابی سطح پایداری مناطق شهری اراک از منظر ساکنین.. توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 1402; 5(8): 1-17. doi: 10.48308/sdge.2023.103830

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • رتبه علمی نشریه توسعه پایدار محیط جغرافیایی 1401-12-02
 

اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب