چکیده
در دهه‌های اخیر، افزایش جمعیت جهان به خصوص در مناطق شهری به‌‌عنوان یک پدیده مهم، پیچیدگی‌ها و مشکلات زیادی را در زمینه‌های مختلف ایجاد کرده است. وجود بحران‌های، اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی همراه با رشد حاشیه‌نشینی در شهرها در جهان توجهات به تاب‌آوری شهری و مدیریت بحران در این سکونتگاه‌ها جلب کرده است. یکی از ابعاد مهم تاب‌آوری بعد کالبدی آن است. هدف تحقیق تحلیل عوامل کالبدی موثر بر تاب‌آوری مناطق حاشیه‌نشین در کلانشهرها می‌باشد. روش تحقیق حاضر از نظر ماهیت توصیفی-اکتشافی می‌باشد که در آن از هر دو روش کیفی و کمی استفاده شده است. جامعه آماری تخقیق 30 نفر از خبرگان شهری می‌باشد. در تحلیل کمی از روش گرند تئوری با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودی‌ای استفاده گردیده و در تحلیل های کمی از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزارهای Spss و Amos استفاده شده است برای پایایی سوالات آلفای کرونباخ به کار رفته است. نتایج تحلیل عاملی مرتبه دوم نشان داد که بارهای عاملی تمام شاخص‌های کالبدی در تاب‌آوری مناطق حاشیه‌نشین شهر تبریز(محلۀ ایده‌لو) بزرگ‌تر از 4/0 بوده و در سطح احتمال 99 درصد معنی‌دار هستند. بیشترین تأثیرات مربوط به عامل نفوذپذیری بوده با بار عاملی (86/0) و بعد آن به‌ترتیب عوامل انعطاف پذیری با بار عاملی(72/0)، پایداری کالبدی با بار عاملی(68/0) و ایمنی با بار عاملی (62/0) قرار دارند. در نتیجه چگونگی ایجاد تاب‌آوری کالبدی یک استراتژی حفاظتی مؤثر در مناطق حاشیه‌نشین است. ایجاد فضاهای تاب‌آور مناطق امنی را در یک منطقۀ حاشیه‌نشین ایجاد می‌کند که ظرفیت‌های محلی را تقویت می‌کنند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)