,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
مدیریت سیلاب متضمن کاهش اثرات و خطرات است، اما حذف اثرات و خطرات تقریباً ناممکن است. دلیل این امر، محدودیت‌های مالی و دانش محدود و اندک ما انسان‌ها است. یکی از راهکارهای کاهش اثرات در برابر مخاطرات، تاب‌آوری است. بررسی پیشینه مطالعات نشان می‌دهد که ارتقاء تاب‌آوری در برابر بلایای طبیعی، تحتتأثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی قرار دارد. بر همین اساس هدف اصلی این پژوهش بررسی ساختارهای یاد شده بر تاب‌آوری شهر ارومیه در برابر سیلاب شهری است. روششناسی مطالعه حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش پیمایشی و توصیفی – تحلیلی می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان داد که از لحاظ تاب‌آوری اجتماعی- فرهنگی، منطقه 3 شهر ارومیه با میانگین (30/65) مطلوب‌ترین منطقه، از لحاظ اقتصادی و مدیریتی، منطقه 5 شهر ارومیه با میانگین (74/24 و 64/32) مطلوب‌ترین منطقه از لحاظ تاب‌آوری اقتصادی و مدیریتی می‌باشد. همچنین از لحاظ تاب‌آوری کالبدی منطقه 4 شهر ارومیه به علت برخورداری از امکانات زیرساختی بهتر (دسترسی به مراکز درمانی، آتشنشانی، بیمارستانی و...) مطلوب‌ترین منطقه از لحاظ تاب‌آوری کالبدی در برابر سیلاب شهر می‌باشد. در نهایت جمعبندی میانگین کل شاخص‌ها نشان داد که منطقه 3 شهر ارومیه مطلوب‌ترین منطقه و منطقه 4 شهر ارومیه نامطلوب‌ترین منطقه از لحاظ تاب‌آوری در برابر سیلاب شهری می‌باشد
- -حسین زاده، س.ر. و جهادی طرقی، م.، 1386. اثرات گسترش شهر مشهد بر الگوی زهکشی طبیعی و تشدید سیلاب‌های شهری، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 92، صص 213-233.
- -رضایی، م.ر.، 1392. ارزیابی تاب آوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی مطالعه موردی: زلزله محله‌های تهران، فصلنامه مدیریت بحران، شماره 3، صص 25- 36.
- -رفیعیان، م.، رضایی، م.ر.، عسکری، ع.، پرهیزکار، ا. و شایان، س.، 1390. تبیین مفهومی تاب آوری و شاخص سازی آن در مدیریت سوانح اجتماع محور (cbdm)، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، شماره 4، زمستان 1390، صص 19-41.
- -رمضان زاده لسبوئی، م. و بدری، س.ع.، 1393. تبیین ساختارها اجتماعی - اقتصادی تاب آوری جوامع محلی در برابر بلایای طبیعی با تأکید بر سیلاب مطالعه موردی: حوضه‌های گردشگری چشمه کیله تنکابن و سردآبرود کلاردشت، فصلنامه علمی- پژوهشی و بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران، سال دوازدهم، شماره 40، صص 109-131.
- -سپهر، ع. و کاویان، ر.، 1393. طبقه‌بندی تحمل پذیری مناطق شهری کلان‌شهر مشهد به مخاطرات محیطی با استفاده از برنامه‌ریزی خطی تعامل تناوبی سیموسSIMUS ، فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، سال سوم، شماره 9، صص 125-141.
- -فنی، ز. و معصومی، ل.، 1395. سنجش و ارزیابی تأثیر سبک زندگی بر میزان تاب آوری شهری، مطالعه موردی محلات قیطریه و شکوفه شمالی در مناطق 1 و 19، فصلنامه مطالعات جامعه شناختی شهری، سال ششم، صص 61-84.
- -معظمی، ب. و رحیمی، م.، 1395. سنجش و تدوین راهبردهای تاب آوری در مقابل بحران، در بافت قدیم شهری مورد پژوهی، محله فیض آباد کرمانشاه، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال پنجم، شماره 18، صص 23-34.
- -مهندسان مشاور طرح و آمایش.، 1392. طرح جامع شهر ارومیه.
-
-
- -Adger, W.N., 2000. Social and ecological resilience; are they related? Progress in Human Geography, v. 24(3), p. 347-364.
- -Allan, P. and Bryant, M., 2010. The critical role of open space in earthquake recovery: A Case Study, NZSEE Conference, Victoria University of Wellington, Wellington New Zealand.
- -Caia, Y.P., Huang, G.H., Tana, Q. and Chen, B., 2011. Identification of optimal strategies for improving eco-resilience to floods in ecologically vulnerable regions of a wetland, Ecological Modeling, v. 222, p. 360-369.
- -Campana, N.A. and Tucci, E.M.C., 2001. Predicting floods from urban development scenarios: Case study of the Diluvio basin, Porto Alegre, Brazil. Urban Water, v. 3, p. 113-124.
- -Coppola, D., 2007. Introduction to International Disaster Management Elsevier.
- -Fagan, B., 1999. Floods, Famines and Empires, New York, Basic Books.
- -Gaillard, J.Ch. 2007. Resilience to traditional societies in facing natural hazards, Disaster prevention and management, v. 16(3), p. 522-544.
- -Herrera, 2006. "Assessing dependence on water for agriculture and social resilience", Canberra:
- Bureau of Rural Sciences.
- -Leon‚ J. and March, A., 2014. Urban morphology as a tool for supporting tsunami rapid resilience: A case study of Talcahuano, Chile‚ Habitat International, July 2014, v. 43, p. 250-262.
- -NOAA/ NWS, 2009. Flood losses: complication of flood loss statistics [Online], NOAA gov climate research Center. Available: http://www.weather.gov/oh/hic/flood stats/Flood Loss time series, shtml [Accessed25.08.2009].
- -Rose, A., 2004. Defining and measuring economic resilience to disasters, Disaster Prevention and Management, v. 13, p. 307-314.
- -Taheri, M.B. and Bozorgzade, M., 1996. Urban floods, Publication of Center of Considerations and Researches Urban Instrumental and Architecture, Tehran Iran.
- -Tierney, K. and Bruneau, M., 2007. Conceptualizing and Measuring Resilience: A Key to Disaster Loss Reduction, TR News, p. 14–17.
- -Vale, L.J. and Campanella, T.J., 2005. The Resilient City: How Modern Cites Recover from Disaster- Axioms of resilience; Oxford University Pre.
- -Zhou, H., Jing’ai, W., Jinhong, W. and Huicong, J., 2010. Resilience to natural hazards: a geographic perspective, Natural Hazards, April 2010, v. 53(1), p. 21-41.
)