نویسندگان
1
گروه جغرافیای سیاسی و ژئوپلتیک، دانشگاه امام حسین(ع)، تهران، ایران
2
گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3
گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4
گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
در عصر حاضر از فضای سبز به دلیل اهمیت و نقش آن در حیات و توسعه شهرها به‌عنوان یکی از شاخصهای توسعهپایدار یاد می‌شود. تأثیرات فیزیکی و طبیعی این فضاها در سیستم شهری و بازدهی‌های مختلف اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی آن در ساختار جوامع انکارناپذیر است؛ تا آنجا که کاربری فضای سبز در شهرها و سرانه آن از مباحث اساسی در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری محسوب می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی کیفیت زیست‌محیطی در منطقه 10 شهرداری تهران براساس فضای سبز موجود و ارائه توصیه‌های مناسب به منظور بالا بردن کیفیت محیط‌زیست به سطح استاندارد می‌باشد. برای رسیدن به این هدف، مناطق فضای سبز با استفاده از تصویر ماهواره لندست-8 و شاخص نرمال شده پوششگیاهی (NDVI) استخراج شد. مناطق فضای سبز استخراج شده با شاخصهای کیفیت هوا و تراکم جمعیت و با استفاده از روش شاخص نمایه‌سازی قیاسی در سطح هر بلوک، برای شناخت ارتباط این عوامل به صورت کمی تجزیه و تحلیل شدند. برای شناسایی مناطق با حساسیت بالا، نقشه وضعیت بحران زیست‌محیطی براساس تراکم جمعیت و درصد فضای سبز موجود ایجاد شد. نتایج حاکی از آن است که 25/3 درصد از کل منطقه 10 را فضای سبز در بر می‌گیرد؛ و همچنین 122 بلوک از 125 فاقد حداقل سرانه فضای سبز برای زندگی سالم هستند. به منظور بالا بردن کیفیت شاخصهای زیست‌محیطی به سطح استانداردهای بین‌المللی، توصیه‌هایی در مورد مناطقی که فضای سبز باید در آن ایجاد شود ارائه گردید. این پژوهش برای پروژه‌های توسعه آینده، برنامه‌ریزی شهری در راستای حفظ کیفیت محیط‌زیست در سطح قابل قبولی اهمیت دارد.
- -احدنژاد، م.، صالحی میشانی، ح.، وثوقی‌راد، ل. و رومیانی، ا.، ۱۳۹۳. ارزیابی و مکان‌یابی فضای سبز شهری مورد شناسی: منطقه ۱۱ تهران، جغرافیا و آمایش شهری ـ منطقه‌ای، شماره ۱۲، ص 169-186.
- -ایرانی بهبهایی، ه.، ۱۳۸۰. باغ شهری، مجموعه مقالات همایش‌های آموزشی و پژوهشی فضای سبز شهر تهران، چاپ اول تهران، سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهر تهران.
- -رحمانی، م.ج.، ۱۳۸۲. بررسی روند تصمیم‌گیری در مکان‌یابی پارک‌ها و فضای سبز عمومی تأثیر آن بر ایمنی آن‌ها، مجله سبزینه شرق، سال سوم، شماره ۶، ص 12-21.
- -زیاری، ک.، 1388. برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه یزد، 248 ص.
- -سازمان فضای سبز شهر تهران، 1388.
- -غفاری‌گیلانده، ع.، کاملی‌فر، ز. و یزدانی، م.ح.، ۱۳۹۳. اولویت‌بندی تناسب اراضی در فرآیند مکان‌گزینی فضای-سبز شهری با استفاده از فنون تحلیل چند‌معیاری، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال چهاردهم، شماره ۳۲، ص 251-270.
- -کنگویی، آ.، ۱۳۸۳. ارزیابی تحلیل فضای سبز و تحلیل مکانی آن با استفاده از GIS در شهر قم، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، گروه سنجش از دور و GIS.
-
-
- - Bailloeul, T., Duan, J., Prinet, V. and Serra, B., 2003. May. Urban digital map updating from satellite high resolution images using GIS data as a priori knowledge. In 2003 2nd GRSS/ISPRS Joint Workshop on Remote Sensing and Data Fusion over Urban Areas (pp. 283-287). IEEE.
- - Balram, SH. and Dragicevic, S., 2005. Attitudes Toward Urban Green Space: Integrating Guestionnaire Survey and Collaborative GIS Techniques to Improve Attitude Measurements, Landscape and Urban Planning Journal 75, p. 167-179.
- - Barbosa, O., Tratalos, J.A., Armsworth, P.R., Davies, R.G., Fuller, R.A., Johnson, P. and Gaston, K.J., 2007. Who benefits from access to green space? A case study from Sheffield, UK. Landscape and Urban planning, v. 83(2-3), p. 187-195.
- - Bolund, P. and Hunhammar, S., 1999. Ecosystem services in urban areas, Ecological Economics, v. 29 (2), p. 293-301.
- - De Bruijn, C.A., 1991. Spatial factors in urban growth: towards GIS models for cities in developing countries, ITC journal, v. (4), p. 221-231.
- - Faryadi, S. and Taheri, S., 2009. Interconnections of urban green spaces and environmental quality of Tehran, International Journal of Environmental Research, v. 3 (2), p. 199–208.
- - Haq, S.M.A., 2011. Urban green spaces and an integrative approach to sustainable environment. Journal of environmental protection, 2(05), p.601.
- - Heinze, J., 2011. Benefits of Green Space – Recent Research. Environmental Health Research Foundation, Chantilly, VA.
- - Holland, D. and Marshall, P., 2004. July. Updating maps in a well-mapped country using high resolution satellite imagery. In XX. Congress of International Society for Photogrammetry and Remote Sensing (ISPRS), Commission II, Working Group II/6, p. 12-23.
- - Ileperuma, O.A., 2000. Environmental pollution in Sri Lanka: a review. Journal of National Science Foundation Sri Lanka, v. 28 (4), p. 301–325.
- - Jim, C.Y., 2004. Green-space preservation and allocation for sustainable greening of compact cities. Cities, v. 21(4), p. 311–320.
- - Liu, H., Xu, L., Ding, J. and Deng, X., 2010. A new angle-based spectral index and its application in drought monitoring, In: Proceedings of Symposium in Photonics and Optoelectronic (SOPO) Chengdu, China.
- - Manlun, Y., 2003. Suitability Analysis of Urban Green Space System Based on GIS, International Institute for Geo- information Science and Earth Observation.
- - Rahman, A., Kumar, Y., Fazal, S. and Bhaskaran, S., 2011. Urbanization and quality of urban environment using remote sensing and GIS techniques in East Delhi-India, Journal of Geographic Information System 3, p. 62–84.
- - Senanayake, I.P., Welivitiya, W.D.D.P. and Nadeeka, P.M., 2013. Urban green spaces analysis for development planning in Colombo, Sri Lanka, utilizing THEO’s satellite imagery–A remote sensing and GIS approach, Urban forestry & urban greening, v. 12(3), p. 307-314.
- -Shi, L., 2002. Suitability Analysis and Decision Making Using GIS, Spatial Modeling.
- - Soroudi, M. and jozi, A., 2013. Remote Sensing and implementation Markov model to study the changes of urban green space (case suudy: Zone 1 of Tehran municipality), Journal of Environmental Studies, v. 1, p. 113-127.
- - WWW. http://region10.tehran.ir.
)